Na straconych posterunkach. Armia Krajowa na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1939-1945 - Kazimierz Krajewski

Wkroczenie Armii Czerwonej we wrześniu 1939 roku na polskie Kresy Wschodnie miało szczególne dramatyczny przebieg. Po dzień dzisiejszy budzi ono wiele emocji w społeczeństwie polskim. W połowie września 1939 roku sytuacja militarna Polski była już zła. Dalsze prowadzenie wojny i jej pozytywny wynik zależał przynajmniej od dwóch elementów: ofensywy Sprzymierzonych za Zachodzie, możliwości zorganizowania dłuższego oporu na tzw. przedmościu rumuńskim. Inwazja ze wschodu zniweczyła wszelkie nadzieje.

Sowieci likwidują Oddziały Niepodległościowe.
Rozpoczęło się polowanie na żołnierzy "Łupaszki".

Kampania wrześniowa 1939 roku kojarzy się niemal u wszystkich Po­laków wyłącznie z wojną z Niemcami. Ta walka doczekała się obszernej literatury zarówno w kraju jak i na emigracji. Natomiast stosunkowo nie­wielu z nas pamięta czy wie o walkach polsko-sowieckich od 17 września 1939, to jest od momentu agresji sowieckiej na Polskę owego dnia.

Walki miały miejsce od Wileńszczyzny i Grodzieńszczyzny przez Polesie, Podlasie, Lubelszczy­znę, Wołyń, aż po Podole i Podkarpacie. Przedstawiono je na tle ogólnej sytuacji na wschodzie kraju, dzieląc je na trzy odcinki: północ, środek i południe.

Opowieść o działającym na Lubelszczyźnie zgrupowaniu 'Orlika', które po zakończeniu działań wojennych podjęło zbrojną walkę przeciw sowietyzacji Polski. Epopeja oddziału 'Orlika' pokazana została na szerszym tle działań zbrojnych toczonych po wojnie przez podziemie niepodległościowe.

Album poświęcony jest ziemi nowogrodzkiej w latach międzywojennych. Pokazuje odbudowę regionu zrujnowanego przez dwie wojny – światową i bolszewicką, polskie życie społeczne i gospodarcze, administrację, szkoły i działalność oświatową, życie kulturalne i religijne, sądy, policję, straż pożarną, koleje, jednostki Wojska Polskiego stacjonujące na tym terenie. Na starych fotografiach zobaczymy też życie codzienne mieszkańców, ludzi przy codziennej pracy i przy święcie. Ujrzymy też postacie odgrywające istotną rolę w życiu województwa nowogródzkiego.

Książka opowiada o aktach przemocy politycznej i militarnej, które miały miejsce w 1. poł. XX w. na obszarze Kresów Wschodnich, rozumianych tutaj jako tereny II Rzeczypospolitej położone na wschód od tak zwanej linii Curzona. Z jej stronic wyłania się wyrazisty obraz wielokulturowych ziem, które aż kipiały od namiętności narodowościowych, religijnych i politycznych. Narracja obejmuje dwie wojny światowe oraz szereg lokalnych konfliktów, powstań, kampanii partyzanckich i terrorystycznych. Autor nie stara się stworzyć kompletnego kalendarium tych wydarzeń, ale oddać choć w części dramaty mieszkańców miast, wiosek i chutorów, które dotknięte zostały przez niepowstrzymaną spiralę przemocy. Jego opowieść utkana jest z szeregu epizodów, w których poznajemy losy konkretnych ludzi, którzy żyli i umierali za swoje ojczyzny, przekonania, a czasem po prostu dlatego, że jego sąsiad czy nawet krewny został owładnięty przez zbrodniczą ideologię. To historie często przeniknięte grozą, ale nigdy niepozostawiające czytelnika obojętnym.

Łupaszka to historia 5 Brygady Wileńskiej AK pod dowództwem legendarnego majora Szendzielarza "Łupaszki" we wspomnieniach dowódcy 3 szwadronu por. Antoniego Rymszy "Maksa".
Trylogia w jendej książce:
- U boku Łupaszki.

- Żołnierze Łupaszki.

- Więzień Kołymy.