Legiony - droga do legendy. Nie tylko I Brygada. 1915-1916 - Marek A. Koprowski

Publikacja ukazuje żywy obraz historii Polski. Legiony zostały ujęte w sposób całościowy. Historycy przypomnieli losy I, II i III Brygady. Poruszyli tematykę zdrowotną, wspomnieli również o działalności instytucji i oddziałów Legionów Polskich w regionie łódzkim. W książce zaprezentowane zostały także materiały dotyczące wystawy, zorganizowanej w Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, poświęconej Legionom i ukazujące tradycje wolnościowe oraz narodowo-wyzwoleńcze. 

Książka Niepodległa 1918. Legiony Piłsudskiego nie koncentruje się tylko na wątku wojskowym i militarnym. Ukazuje codzienne życie żołnierzy pochodzących ze wszystkich warstw społecznych i zajmujących się wieloma profesjami. Interesujący jest też wątek różnych postaw społeczeństwa wobec legionów, w tym zaangażowania kobiet. Są podane liczne przykłady pań, opuszczających mężów, wstępujących wbrew zakazom w legionowe szeregi i przywdziewających męskie przebranie. Atutem książki jest też jej przystępna forma, bardzo duża liczba różnorodnych ilustracji, dokumentów i map (ponad 500!) oraz osobny rozdział , poświęcony legionowym odznaczeniom i ubiorom.

Książka poświęcona jest dziejom II Brygady Legionów Polskich - jedynej polskiej formacji wojskowej, która w czasie I wojny światowej walczyła z armiami wszystkich państw zaborczych.

Książka Legenda legionów jest barwną panoramą czynu legionowego czasów pierwszej wojny światowej. Opowiada nie tylko historię walki zbrojnej polskich żołnierzy, ale i drogę powstania tej niezwykłej formacji. Przeglądając spis treści, czytelnik może odnaleźć rozdziały dotyczące poglądów i autorytetów pokolenia Józefa Piłsudskiego, niezwykłych kobiet w Legionach, a także opisujące dzień powszedni legionistów. Kolejne dotyczące sztuki i literatury pozwalają lepiej zrozumieć fenomen idei legionów, ukazują zarazem znaczący dorobek kulturalny artystów-legionistów, bądź osób z legionami związanych. Tak szerokie spojrzenie ukazuje rolę jaką w świadomości ówczesnych Polaków odegrały legiony i skąd wzięła się ich szczególna sława w kraju i za granicą. Wydanie książki zaplanowano na czas obchodów 90. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości!

Okopy I wojny światowej. Sam środek rozdzierającego dramatu. Świadectwo ceny, jaka została zapłacona za odrodzenie Polski w 1918 roku. Ksiądz Józef Panaś jako kapłan i uczestnik walk towarzyszył żołnierzom Legionów w ich męstwie, strachu i umieraniu.

Publikacja to przewodnik turystyczno-historyczny, w którym został omówiony przebieg tzw. kampanii podhalańskiej Legionów Polskich i 75 związanych z nią miejsc – miast, wsi, szczytów i przełęczy, w których od listopada 1914 r. do lutego 1915 r. przebywali Józef Piłsudski i jego żołnierze.

Autor, historyk, etnolog i krajoznawca, członek m.in. Komitetu Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego i Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, kreśli opowieść o górskich zakątkach, stanowiących scenerię mniej znanych epizodów legionowej epopei. Ukazuje ich historię, zabytki i inne atrakcje, znaczenie w dziejach Legionów Polskich oraz istniejące do dziś legionowe pamiątki.

Publikację ilustrują archiwalne i współczesne fotografie.

Trzon książki stanowi zbiór analiz prof. dra hab. Władysława Filara, uznanego eksperta ds. stosunków polsko-ukraińskich i autora wielu publikacji z tego zakresu. Część druga zawiera relacje żołnierzy Wojska Polskiego, biorących udział w tamtych wydarzeniach. W części trzeciej czytelnik znajdzie sylwetki niektórych dowódców UPA i działaczy OUN, splamionych polską krwią i walczących o oderwanie od Polski tzw. Zakerzonia. Dla Ukraińców są to bohaterowie, dla Polaków ‒ niekoniecznie. Książka zawiera też bogaty zestaw zdjęć archiwalnych, obrazujących działalność OUN-UPA, udostępnionych przez Muzeum Historyczne w Sanoku oraz pochodzących z prywatnych zbiorów prof. Władysława Filara

Dzisiejszy obwód zakarpacki przez kilkaset lat wchodził w skład Królestwa Węgier. Do sowieckiej Ukrainy włączył go Józef Stalin w 1944 roku. Zamieszkuje go 35 narodowości, mających charakter autochtoniczny. 

Książka w formie reportażowo-publicystycznej pokazuje całe bogactwo regionu, jego bardzo złożoną historię i kulturę. Pokazuje bezwzględny proces sowietyzacji Zakarpacia i prześladowania mniejszości narodowych; opisuje też losy zamieszkujących te tereny nacji w wolnej Ukrainie i ich zmagania z ukrainizacją. 

Głównym przesłaniem książki jest teza, że aspirująca do Unii Europejskiej Ukraina znajdzie w niej godne miejsce, jeżeli nauczy się przestrzegać praw mniejszości narodowych i zacznie traktować je jako część swojego bogactwa, a nie zagrożenie. 

Prezentowana książka to album-kompendium wiedzy na temat Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej. Opisano w niej burzliwe dzieje od założenia Grodów Czerwieńskich po zagładę polskich terytoriów. Oprócz frapującej historii przedstawiono także fascynujące życie codzienne ludzi z pogranicza, które odeszło już w zapomnienie. Archiwalne i kolorowe fotografie to niebywały atut publikacji.

XX-wieczna historia Polaków na Podolu – podobnie jak na Wołyniu – pisana była krwią, bólem i walką: o chleb, o przetrwanie, o możliwość wyznawania „polskiej” wiary – katolicyzmu. Książka ta stanowi zbiór relacji osób, które pamiętają wydarzenia wojenne, stalinowski terror, a później długie boje o odzyskiwanie świątyń oraz przetrwanie polskości na tych terenach. Całość przeplatana jest historią miejsc, do których zabiera czytelnika niestrudzony tropiciel polskości na obszarach postsowieckich – pisarz, dziennikarz i reporter Marek A. Koprowski. 

W 2013 roku mija 70. rocznica niespotykanej i wstrząsającej rzezi Polaków na Wołyniu. Dla ostatnich żyjących świadków, dla potomków wszystkich Wołyniaków to nie okrągła rocznica jest najważniejsza, bowiem traumatyczne przeżycia są obecne w ich codziennej egzystencji. Nie żywią nienawiści do oprawców z UPA i OUN, nie dążą do rozliczeń. Zależy im wyłącznie na pamięci o dziesiątkach tysięcy osób, które zginęły wówczas z rąk siepaczy i na prawdzie o tamtych wydarzeniach. Ostatni już świadkowie relacjonują okrutne zbrodnie, ale też cały kontekst wojennej rzeczywistości Wołynia, pełnej paradoksów, niespodziewanych ocaleń, różnych form konspiracji i walki zbrojnej, w której i sojusze były zaskakujące.

Wołyniacy doświadczyli strasznych i dramatycznych wydarzeń. Stali się przedmiotem aktów nieludzkiego terroru ze strony Sowietów, Niemców i ukraińskich nacjonalistów. W walce z nim Polacy zdobywali się na brawurowe przejawy heroizmu. Fenomenem stały się ośrodki samoobrony, tworzone ad hoc, by bronić mieszkańców Wołynia przed całkowitą eksterminacją, zaplanowaną przez kierownictwo Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów.

Książka zawiera liczącą kilkaset nazwisk, unikatową listę obrońców Przebraża, ustalonych przez śp. ppłk. Mirosława Łozińskiego.

Operacja „Wisła” w ogniu polemik i kontrowersji.

Wydana z okazji 100 rocznicy wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej i powstania Legionów Polskich publikacja, przypomina czyn zbrojny, który doprowadził do odzyskania przez Polskę niepodległości. Autor opracował kalendarium szlaku bojowego Legionów, przedstawiając najważniejsze miejsca walk i bitew I, II i III Brygady. Do spisu wydarzeń dołączył cytaty ze wspomnień uczestników walk, które spisywane na bieżąco, z osobistym zaangażowaniem żołnierzy, oddają klimat tamtych dni. Szczególną wartość dokumentacyjną mają dołączone do książki materiały zaczerpnięte z wielu źródeł: pomnikowej Ilustrowanej Kroniki Legionów Polskich, Kalendarza Naczelnego Komitetu Narodowego na rok 1916, a także Kroniki działań I i II Brygady od sierpnia 1914 do czerwca 1915 r. Książka jest hołdem oddanym wszystkim żołnierzom. 

Książka ukazała się w 1923 roku, wydana była na fatalnej jakości papierze ze względu na powojenne warunki dźwigania się Polski z ruiny wojny światowej i wojen o niepodległość. Niewiele egzemplarzy doczekało dnia dzisiejszego. Jej Autor, będący podkomendnym gen. Hallera, opisuje jego drogę politycznej i wojskowej kariery od Drużyn Sokolich, poprzez II Brygadę i Błękitną Armię.