Krwawiąca granica - Marian Zacharsk i(opr. miękka)

Kolejny tom cyklu Kulisy wywiadu II RP poświęcony jest operacjom wywiadowczym Oddziału II Sztabu Generalnego/Głównego. Tym razem autor szczególny nacisk położył na sprawy związane z działalnością szpiegowską na kierunku niemieckim przy aktywnym udziale funkcjonariuszy Straży Granicznej. Przebieg granicy polsko-niemieckiej, ustalony podczas konferencji w Wersalu, nie zadowalał żadnej ze stron. Dla Niemców konieczność oddania Polsce fragmentów terytorium Pomorza oraz Górnego Śląska była 'pomyłką wersalską'.

Odrodzona w 1918 roku, po mrokach długiej niewoli, Rzeczpospolita stanęła przed bardzo wieloma wyzwaniami: musiała zintegrować ziemie znajdujące się przez ponad wiek pod obcymi zaborami, zlikwidować skutki tej niewoli oraz pokonać trudności gospodarcze będące skutkiem rozbiorów i dewastujących jej ziemie wojen. Musiała też wypracowywać model sprawowania rządów w wolnym kraju, co utrudniały różne, często ścierające się wizje jego funkcjonowania. Dodatkowo stałym zagrożeniem dla jej bezpieczeństwa narodowego była postawa obu wielkich sąsiadów: Niemiec i Rosji Radzieckiej, kwestionujących postanowienia zarówno traktatu wersalskiego, jak i traktatu ryskiego, choć uprawomocnieni przedstawiciele obydwu tych państw złożyli podpisy pod tymi dokumentami sformułowanymi w oparciu o przepisy prawa międzynarodowego.

Historia polskich służb specjalnych w okresie międzywojennym cieszy się dużą popularnością wśród badaczy i czytelników. Najczęściej jednak autorzy koncentrują się na historii służb wywiadu lub rozpatrują działalność wywiadowczą i kontrwywiadowczą łącznie. Twórcy niniejszego tomu postanowili przybliżyć czytelnikom rzadziej omawiane zagadnienia ochrony przed aktywnością obcych służb, w tym przed działalnością szpiegowską. Zamieszczono tu artykuły napisane przez blisko trzydziestu uznanych specjalistów. Omawiają oni nie tylko okres II Rzeczpospolitej, ale także Polskiego Państwa Podziemnego, które było jej kontynuatorem. Szeroki zakres tematyczny prezentowanych prac pokazuje zarówno kruchość suwerennego bytu przedwojennej Polski, jak i warunki, w jakich przyszło działać ludziom służb specjalnych walczącym o jego zachowanie.

Kolejny tom pracy zbiorowej, która stanowi zbiór artykułów autorstwa badaczy wywodzących się z kilku ośrodków akademickich, archiwistów, pracowników IPN, jest przybliżeniem czytelnikowi tej tematyki z uwzględnieniem rezultatów ich najnowszych badań. 

Kolejny tom pracy zbiorowej, która stanowi zbiór artykułów autorstwa badaczy wywodzących się z kilku ośrodków akademickich, archiwistów, pracowników IPN, jest przybliżeniem czytelnikowi tej tematyki z uwzględnieniem rezultatów ich najnowszych badań.  

Władysława Maciesza, bohaterka książki, przeszła szkolenie dywersyjno-wywiadowcze przed rozpoczęciem II wojny światowej. Jej udział w walce z okupantem niemieckim zaczął się od przystąpienia do Służby Zwycięstwu Polski, gdzie przypadła jej funkcja łączniczki. Wkrótce znalazła się w organizacji Dywersja i Sabotaż Kobiet, a potem w wywiadzie ofensywnym „Straganu”. 

Jej dokonania zostały przypomniane po wielu latach, w 2010 r., przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego, który odznaczył ją pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Wojnę domową w Hiszpanii uważa się powszechnie za prolog II wojny światowej, głównie z powodu wykorzystania na polu walki nowych taktyk i typów broni. Półwysep Iberyjski stał się poligonem doświadczalnym dla wojsk faszystowskich i republikańskich. Po raz pierwszy strategia toczenia wojny oparta została na użyciu czołgów i lotnictwa, a bombardowania były wymierzone w ludność cywilną. Zbrodnie wojenne popełnione przez obie strony wstrząsnęły światową opinią publiczną. Wojna domowa w Hiszpanii podzieliła cały kontynent na wzajemnie zwalczające się obozy. Dla mocarstw europejskich Hiszpania stała się miejscem starcia dwóch totalitaryzmów: III Rzeszy i ZSRR, była także ostatnią próbą utrzymania pokoju na kontynencie. Koniec walk w Hiszpanii obwieścił nadejście nowego konfliktu, który całkowicie zmienił postrzeganie wojny w świadomości całego świata.

Józef Piłsudski miał kiedyś powiedzieć, że w prowadzonej przez Polskę grze z bolszewikami chodzi o to, by zajrzeć do mózgu Lenina. Niestety, plan Marszałka Polski – zwłaszcza ze względu na wyjątkową skuteczność sowieckiej operacji „Trust” i nie przepracowanie jej straszliwych skutków w Polsce po 1927 r. – nie został zrealizowany. 
Sowiecki operator „Trustu” Artur Artuzow oznajmił, że „począwszy od 1922 roku agenci OGPU nawiązali kontakt ze służbami wywiadowczymi Estonii, Polski, a później Finlandii i Łotwy”, „działalność agentury KRO OGPU za lata 1923–1924 doprowadziła do tego, że sztaby europejskich wywiadów były w 95% zaopatrywane w materiały przygotowywane w Ludowym Komisariacie Obrony oraz Ludowym Komisariacie Spraw Zagranicznych”. Po wielu latach okazało się zatem, że to nie Piłsudski, ale Paduszek zajrzał do mózgu Lenina ukazując precyzyjnie wszystkie pasywa i aktywa polskiego wywiadu. Wyjątkowa, bo nowatorska i przełomowa książka.

– Sławomir Cenckiewicz, dyrektor Wojskowego Biura Historycznego im. gen. broni K. Sosnkowskiego

Złożona sytuacja Polski międzywojennej – struktura narodowościowa z mniejszościami narodowymi, konflikty polsko-ukraińskie, podziały ideowe i polityczne zrodziła wiele mitów i nieprawd historycznych. Prof. Garlicki z wieloma z nich stara się rozprawić. 

Położenie geograficzne Polski i sytuacja polityczna w Europie w przededniu II wojny światowej i już po jej wybuchu stanowiły nie lada wyzwanie dla polskich polityków i dyplomatów. Wyzwanie, któremu w dużej mierze nie podołali. Wieczorkiewicz wskazuje ich błędy oraz tragiczne następstwa niekiedy pochopnych decyzji, przedstawia prawdziwe oblicza aliantów i ich rzeczywiste cele, siłę oraz metody działania Hitlera i Stalina (w tym sprawę „wielkiej czystki” oraz działania sowieckich służb specjalnych), których sojusz spowodował, iż niedawno odrodzone państwo znalazło się w kleszczach – między dwoma potężnymi wrogami.