Krajobrazy nieistniejących wsi - Stanisław Kłos

Ten przepiękny album, barwny jak strój huculski, zawiera ponad 200, często unikalnych, zdjęć i kart pocztowych. Znajdziemy na nich nie tylko ciekawe wizerunki Hucułów, sceny rodzajowe z ich codziennego życia, huculskie cerkwie, ale też różne przejawy turystycznej eksploatacji tych niegdyś południowo-wschodnich rubieży Polski, jak choćby schronisko PTT na Kostrzycy czy sanatorium Apolinarego Tarnawskiego w Kosowie. Równie ważne są tu góry, bez których trudno wyobrazić sobie Hucułów.

Monografia Kate Brown to opowieść o kresach, ludziach różnych kultur i języków, ich krętych losach, a jednocześnie opowieść o nagłych zwrotach historii, które nieodwracalnie zmieniły oblicze opisywanego pogranicza. Przez stronice książki przetacza się korowód barwnych postaci: chłopów pielgrzymujących do cudownych źródeł, rozśpiewanych chasydów i medytujących protestantów, snują się krajobrazy, wioski i miasta. Tu, na kresach, dzieją się cuda, a moce magiczne są wszechobecne. Całe życie na wskroś przesiąknięte jest świętością i metafizyką.

Książka opisuje działania wojsk polskich i ludności cywilnej w obronie północno-wschodnich Kresów Rzeczypospolitej. Do historii przeszła zwłaszcza obrona Grodna - miasta, które najdłużej opierało się regularnym jednostkom wojsk sowieckich.

Książka "Cerkwie drewniane dawnej Galicji Wschodniej" jest pierwszym tomem serii, w której publikowane będą wybrane, najcenniejsze fotografie ze zbiorów Fototeki Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, jednego z najstarszych archiwów fotograficznych o profilu historyczno-artystycznym na ziemiach polskich (rok założenia 1884). Tom zawiera dwa naukowe eseje, autorstwa Piotra Krasnego i Wojciecha Walanusa.

Albumowi towarzyszy katalog, w którym zostały podane najważniejsze fakty historyczne dotyczące poszczególnych budowli (wraz z podstawową bibliografią) oraz szczegółowe informacje o fotografiach (technika, wymiary, datowanie, autorstwo, inskrypcje, znaki własnościowe itd.)

Pracę przeczytałem z zainteresowaniem i ciekawością, ponieważ przynosi informacje nie tylko z historii tej wsi, ale także z jej dziejów sytuowanych w szerszym kontekście uwarunkowań socjokulturowych regionu i kraju. Dodam [...], iż jest to opracowanie bardzo obszerne, a Autor zgromadził nadzwyczaj obfity materiał faktograficzny do dziejów miejscowości, zebrany z licznych krajowych i lokalnych zbiorów archiwalnych i bibliotecznych. [...] opracowanie to weryfikuje i prostuje niektóre opinie odnoszące się do tej miejscowości, upowszechnione w naszej literaturze, co świadczy o sumienności i dociekliwości Autora w szukaniu odpowiedzi na stawiane pytania.

Ekskluzywny przewodnik retro z 1937 r. po południowo-wschodnich kresach II RP zabierze nas w podróż po Huculszczyźnie, Roztoczu Lwowskim, Ziemi Przemyskiej, Lubelszczyźnie, Wołyniu, Podolu, Pokuciu, zagłębiu naftowym z Drohobyczem i Stryjem oraz Beskidach Wschodnich. Znajdziemy w nim propozycje wycieczek krajoznawczych oraz opisy najważniejszych zabytków takich miast jak Lwów, Przemyśl, Jarosław, Przeworsk, Lublin, Zamość, Brody, Zbaraż, Łuck, Równe, Kowel, Tarnopol, Sambor, Kosów i Żabie. Ciekawe teksty zostały opatrzone pięknymi, niezwykle dokładnymi planami i mapami, które także dzisiaj mogą być pomocne w zwiedzaniu tych miejsc. Wspaniały prezent dla wszystkich miłośników Kresów.

Reprint wydanego w 1939 r. albumu fotograficznego – wędrówki z obiektywem po polskich górach od Olzy po rzekę Czeremosz. Wspaniałe zdjęcia, z których spora część została wyłoniona na zimowym konkursie Ministerstwa Komunikacji, zostały okraszone ciekawymi, przenoszącymi czytelnika w epokę przedwojenną, podpisami. Zapierające dech w piersiach górskie krajobrazy przeplatane są nietuzinkowymi wizerunkami górali karpackich. Całość została poprzedzona wstępem literackim Rafała Malczewskiego – wybitnego felietonisty, pisarza, malarza i taternika.

Wspólne przedsięwzięcie niemieckiego wydawnictwa Suhrkamp i Wydawnictwa Czarne. Opowieść o „mówiących ruinach, przesuniętych granicach i niewidzialnych miastach” czyli o tych miejscach na mapie Europy, w których coś nieodwołalnie zmierza ku końcowi, zmienia się nie do poznania, podupada. O miejscach opuszczonych, zdradzonych, skazanych na wegetację, nikomu już niepotrzebnych. O miejscach niszczonych czasem przez człowieka, historię, naturę, czasem przez obojętność i zaniechanie. Książka-inwentarz znikającej Europy. Alternatywna historia oraz geografia naszego kontynentu, a zarazem esej z dziejów mentalności.

"Galicyjskim szlakiem chasydów sądecko-bobowskich" to opowieść-przewodnik po zaginionym świecie żydowskim, który jednakże odrodzony trwa w innym miejscu, rozwija się, nie zapominając, skąd jego korzenie. Osią geograficzną przewodnika jest linia: Tarnów – Bobowa – Nowy Sącz, z odgałęzieniami do mniejszych miasteczek regionu. Przy tym z racji szczególnego miejsca, jakie Tarnów zajmował pod względem administracyjnym, gospodarczym i kulturalnym, a także jako centrum życia żydowskiego, zwłaszcza zaś chasydzkiego, miastu temu poświęcono więcej miejsca.

Książka "Opuszczone wsie Ziemi Gorlickiej" jest przewodnikiem inwentaryzacyjnym po wyludnionych dawnych wsiach południowej części Powiatu Gorlickiego: Długie, Radocyna, Lipna, Czarne, Nieznajowa, Banica k. Krzywej, Regietów Wyżny, Bieliczna i Czertyżne oraz Świerzowa Ruska z Powiatu Jasielskiego. Reedycja poprawionej i uzupełnionej po 20 latach publikacji przypomina czas oddolnych, nieformalnych pionierskich działań na rzecz ocalenia pozostałych zabytków kultury łemkowskiej. Były to inicjatywy szlachetnych jednostek, organiczna praca duchownych wszystkich wyznań działających na tym terenie, stowarzyszeń i przedstawicieli lokalnej władzy, którzy do dziś wkładają ogromny wysiłek w dzieło ratowania i rewitalizacji wspólnego dziedzictwa. Publikacja ta jest ważnym elementem lokalnej tożsamości kulturowej.

Białoruś najpierw polska, potem sowiecka, jeszcze później niemiecka, a na końcu znowu sowiecka. Podeptana, zdruzgotana, wyjałowiona, zgorzkniała. A mimo to, dla kilkuletniego Alika, zmuszonego wraz z rodzicami w 1957 roku, do wyjazdu do nieznanej, komunistycznej Polski, najcudniejsze miejsce we wszechświecie. Gdzie wszystko jest inne, wyjątkowe, lepsze – ludzie, krajobrazy, język, smaki, zapachy.

Podróże z kwasem, garbnikiem i słodyczą potwierdzają tyleż dobitnie, co dowcipnie, że świat jest książką, a ci, którzy nie podróżują, kończą lekturę na jednej stronie. Podróż taka jest tym ciekawsza, głębsza i pełna niespodzianek, gdy odbywa się w towarzystwie wina, kulinariów i zwykłych ludzkich losów związanych rzemieniem wszędobylskiej historii.

Książka dotyczy postrzegania starości w społeczności wiejskiej od schyłku XIX wieku po rok 1939. Autor skupia się na warstwie chłopskiej, analizując panujący wśród niej stosunek do ludzi starszych. Starość w innych grupach społecznych mieszkających na wsi nie jest rozpatrywana, co najwyżej znajdują się o niej epizodyczne wzmianki. Praca wpisuje się w nurt antropologii historycznej. Prócz historii wykorzystane w niej zostają osiągnięcia innych nauk społecznych, a szczególnie antropologii kulturowej i socjologii. Wywód autorski oparty jest o materiały etnograficzne, literaturę piękną, pamiętniki, wywiady z osobami starszymi. Atrakcyjność książki podnoszą unikalne fotografie.

Według przeciętnego turystycznego opisu Polska to morze, jeziora, pasek gór i kilka najciekawszych miast pomiędzy. W literackim debiucie Adam Robiński zbacza z tych utartych szlaków i wydeptuje własne ścieżki w poszukiwaniu krajobrazowej egzotyki. Wędruje przez polską Saharę, płynie największą z dzikich rzek, a godzinę jazdy od Warszawy odnajduje Arktykę. Czyni to z pokorą dawnych krajoznawców: pieszo, kajakiem, na nartach. Ale najczęściej po prostu przystaje, żeby zobaczyć więcej: ślady tych, którzy przed wiekami wytyczali pierwsze drogi i znakowali szlaki, zdziczałe sady w miejscach wyludnionych wsi, drzewa tak stare, że mogłyby być tolkienowskimi entami.

Filip Springer przez ponad dwa lata szukał odpowiedzi na pytanie, dlaczego miasteczko z siedmiowiekową tradycją zniknęło z powierzchni ziemi. Czy stało się tak na skutek zniszczeń spowodowanych rabunkowym wydobyciem uranu przez Rosjan prowadzonym tutaj w latach 1948 – 1952? Czy też opowieści o szkodach górniczych zostały wymyślone przez władzę jako pretekst do wyburzenia miasta i ukrycia tajemnicy z przeszłości?