Kościoły barokowe w Polsce - Piotr Krasny

Album Kościoły romańskie w Polsce to obszerny materiał ilustracyjny, ukazujący bogactwo architektoniczne wybranych zabytków Wielkopolski, Małopolski, Śląska, Mazowsza oraz Pomorza. Stanowi wybór obiektów sakralnych, powstałych w okresie od X do XIII w., wzniesionych w technice murowanej, z kamienia lub cegły. Obiekty te stanowią dziedzictwo kultury, które ciągle jest zbyt mało znane i cenione. Piękno budowli romańskich jest ascetyczne, ukryte pod surową powierzchownością. Odkrycie i zrozumienie piękna tych budowli, wymaga od odbiorcy odpowiedniego skupienia, kontemplacji, znajomości historii. Służyć temu mają w równym stopniu ilustracje oraz tekst zamieszczony w albumie.

Publikacja stanowi jedną z nielicznych w Polsce pozycji popularnonaukowych poświęconych architekturze średniowiecznej, w której połączono integralnie ogromny materiał ilustracyjny i komentarze analityczne na temat najważniejszych budowli.

Msza Panów Pasków, to tak zwana Msza trydencka, nie inna niż w całym ówczesnym Kościele Powszechnym, czyli katolickim, czyli rzymskim – mówiona albo śpiewana po łacinie. Bo przecież nie było jakiejś odrębnej polskiej Mszy Świętej. Chociaż książka ta opisuje także wiele odrębności, różnych zwyczajów i praktyk, które Kościół polski zachował i rozwinął, co pozwala autorowi mówić, przynajmniej od czasu do czasu, o liturgii sarmackiej, która dawała wyraz tej najgłębszej polskiej pobożności eucharystycznej.

Na terenie trzech kociewskich powiatów znajduje się 28 kościołów z XIII i XIV wieku. Są to piękne, murowane świątynie na czele z gotycką Katedrą Pelplińską. Wszystkie one warte są „odkrycia” i upowszechnienia wśród mieszkańców Kociewia, Pomorza i całego kraju oraz zapoznania się z ich historią.

Wydany w atrakcyjnej szacie graficznej album, liczący 170 stron, stanowi swoistą wędrówkę szlakiem średniowiecznych kościołów Kociewia.

Pracą nad albumem zajął się zespół fotografów mieszkających głównie na terenie Kociewia i będących jednocześnie pasjonatami regionu i jego historii.

W albumie Autor przedstawia 60 reprezentatywnych przykładów budownictwa drewnianego. Lista świątyń jest dobrana w przemyślany sposób i reprezentatywna dla dorobku drewnianej architektury sakralnej w Polsce. Obejmuje ona także mniej znane, ale z pewnością zasługujące na popularyzację budowle z XIX i XX wieku. Autor nie skupił się na budowlach z południa Polski, dowartościowanych wpisaniem części z nich na listę UNESCO, ale poszukał interesujących przykładów na terenie całego kraju. Obok kościołów o szczególnie wysokiej klasie artystycznej prezentuje również świątynie spełniające specyficzne funkcje i dostosowane do nich kształtem architektonicznym.

Autor, sięgając do archiwów, tekstów historycznych i dawnej prasy, przeprowadzając wywiady i wizje lokalne, udowadnia, że sacrum nie musi być nudne. Kościoły Warszawy – te ubogie i te pełne cennych artefaktów – przez wieki kształtowały oblicze miasta, oddziaływały na jego tożsamość, wiążąc się z losem miasta i jego mieszkańców. Piotr Otrębski wybrał obiekty spoza głównego kanonu, w większości świątynie mniej rozpoznawalne lub już nieistniejące. Ta książka jest próbą ocalenia pamięci o nich i ich jakże zmiennym otoczeniu.