Kazimierz. Dzielnica Krakowa - praca zbiorowa

Andrea Löw i Markus Roth opisują przede wszystkim wyczerpująco historię i dzieje ludzi mieszkających w jednym z największych gett w Polsce. Korzystając z licznych wspomnień, pamiętników i dokumentów w języku polskim, niemieckim i angielskim tworzą naukowy, a zarazem plastyczny obraz życia Żydów w okupowanym Krakowie. W centrum ich zainteresowania stoi nie masa anonimowych i rzekomo biernych ofiar, lecz myślących, działających, czujących jednostek.

Na starych pocztówkach widać piękno i świetność dwóch bliźniaczych miast – Krakowa i Lwowa. Ich historia splata się od siedmiu stuleci.

Oba miasta mogły pochwalić się wspaniałą architekturą, kościoły i pałace do dziś zachwycają swoim bogactwem i rozmaitością stylu.
Dziś Kraków i Lwów dzieli granica, ale pomniki kultury wciąż świadczą o ścisłym związku pełnych magii i uroku miast.

Kraków przez kilkaset lat był jednym z najważniejszych miast w żydowskim świecie. To tutaj mieszkali najwybitniejsi żydowscy uczeni, tutaj ukształtowała się aszkenazyjska tożsamość – tożsamość Żydów Europy Środkowowschodniej. Polacy na ogół wiedzą dużo o mieszkających ongiś w Krakowie wybitnych nie-Żydach i znają związane z tym miastem nie-żydowskiej legendy, niewiele (albo zgoła nic) nie wiedza o mieszkających tutaj wybitnych Żydach i nie znają tutejszych żydowskich legend.

Książka Morawskiego jest odpowiedzią na rosnące w ostatnich latach zainteresowanie memorabiliami. Lektura pamiętników usatysfakcjonuje zarówno krewnych autora, pragnących poszerzyć swą wiedzę na temat rodzinnych korzeni, jak też wszystkich zainteresowanych losami szlachty i ziemian na tle społecznych przewrotów XX wieku. Krzysztof Morawski nienagannym stylem kreśli żywy obraz elit galicyjskich miast i prowincji. Pamiętniki pozwalają spojrzeć na historię polski z pozycji świadka epoki, oczami wykształconego człowieka, przyglądającego się życiu elit galicyjskiego świata. Morawski z życzliwym dystansem przygląda się własnym i rodzinnym próbom odnalezienia się w świecie, którym wstrząsały polityczne ekstremizmy, gospodarcze przewroty, międzywojenna rewolucja obyczajowa i dwie wojny światowe. Pamiętniki charakteryzują się barwnym językiem, inteligentną ironią oraz świetnie skreślonymi anegdotami, opisującymi losy rodziny Morawskich, jej krewnych i przyjaciół. Ich chwile chwały, obyczaje, bogactwo, a niekiedy upadek i tragizm wpisany w historyczne losy polskich elit. Książkę wzbogaca bogaty wybór archiwalnych zdjęć oraz drzewo genealogiczne rodziny Morawskich i rodzin z nimi spokrewnionych.

Obawy, z którymi wchodzili mieszkańcy Krakowa w okres II Rzeczypospolitej, okazały się niekiedy całkiem uzasadnione. Sen z powiek spędzały im nie tylko problemy ekonomiczne i ich konsekwencje, ale również szeroko rozumiane kwestie bezpieczeństwa i porządku publicznego. W uliczkach i zakamarkach Królewsko-Stołecznego Miasta Krakowa, miejsca pełnego majestatycznej, podniosłej atmosfery duchowej i kulturowej stolicy Polski, usłyszeć można było nie tylko dźwięk wawelskich dzwonów, ale również głos jego ograbianych, gwałconych i mordowanych mieszkańców oraz krzyk ich oprawców. Oni wszyscy również tworzyli historię tego miasta. Książka Krzysztofa Kloca poświęcona jest ważnej, acz często zapomnianej kwestii marginesu społecznego w międzywojennym Krakowie.

Reprint oryginału wydanego w 1886 roku zawierającego akwarele ukazujące piękną architekturę dawnej stolicy. 

Książka składa się z 24 chromolitografii wykonanych na podstawie akwarel Juliusza Kossaka oraz Stanisława Tondosa.
W książce znajdują się teksty historyczne profesora Władysława Łuszczkiewicza - pierwszego w Polsce nowoczesnego historyka sztuki, malarza, profesora Szkoły Sztuk Pięknych oraz dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie.
Dodatkowo przedmowa książki napisana została przez Maryana Sokołowskiego - profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, historyka sztuki oraz konserwatora zabytków.

Jak sto, osiemdziesiąt czy choćby „tylko” pięćdziesiąt lat temu wyglądały znane nam na co dzień miejsca i budynki? Pasjonatów takich konfrontacji z przeszłością nie brakuje. Stąd taka popularność albumów czy stron internetowych, w których łączy się archiwalne fotografie miast z ich współczesnymi wersjami. Krzysztof Jakubowski pozornie dokonuje podobnego zabiegu – zestawia stare karty pocztowe ze zdjęciami wykonanymi obecnie ze zbliżonej (jak tylko to możliwe) perspektywy. Świetna zabawa, zwłaszcza że materią jest tu klimatyczny, stary Kraków. W tym przypadku jednak czytelnik otrzymuje coś jeszcze, a tak naprawdę dużo, dużo więcej: wartką opowieść pełną doniosłych i codziennych zdarzeń oraz barwnych postaci urzędników, polityków, kupców, architektów, przemysłowców, kamieniczników i zwykłych mieszczan. Oglądając wraz z autorem kolejne widokówki – często bardzo konwencjonalne, niekiedy też bezceremonialnie poprawione przez zbyt gorliwych retuszerów – odkrywamy na nich niezliczone szczegóły, które składają się na żywy obraz miasta z przeszłości. Dodajmy, że za każdą z tych opowieści stoi też znakomite rozeznanie autora w źródłach, prowadzące niejednokrotnie do nowych ustaleń co do mniej znanej historii Krakowa.

Zasiądź w doborowym towarzystwie najsłynniejszych krakowian, w najstarszych restauracjach i kawiarniach, i posłuchaj…

Opowiedziane ze swadą i humorem opowieści Zbigniewa Leśnickiego to nietypowy obraz Krakowa, którego nie znajdziemy w tradycyjnych przewodnikach turystycznych.