Kamionka Mała. Wieś powiatu limanowskiego - Wincenty Kołodziej

"Krakowiacy" to gratka dla współczesnych Galicjan, barwna ciekawostka antropologiczna, oraz jedna z niewielu książek, które skupiają się nie na opisie miasta, a na analizie charakteru jego mieszkańców.

Wydawnictwo Bona prezentuje wznowienie dzieła opublikowanego w 1924 roku. Autor skupia się w nim na opisie kultury ludowej: obyczajów, stroju, obrzędowości dorocznej i życia codziennego mieszkańców Krakowa i podkrakowskich wsi. Znajdziemy tam również znamienne komentarze dotyczące kuchni, świadomości medycznej i... nadużywania trunków. Wnioski Udzieli zostają uzupełnione o teksty zasłyszanych w chłopskich chałupach "opowieści wieczornych"; a także aneks prezentujący fotografie wykonane w początkach XX wieku.

Wereszczyn to niewielka osada wiejska położna na wschodnim pograniczu Polski. W historię tego miejsca wpisana została charakterystyczna dla rejonu wielokulturowość. Wydane nakładem Wydawnictwa Naukowego Scholar dzieje wsi to bardzo ciekawe studium z zakresu mikrohistorii i pamięci historycznej, które docenione zostało również przez Kapitułę Konkursu Fundacji na rzecz Rolnictwa Polskiego "Polska wieś - dziedzictwo i przyszłość".

Dorota Żurek imponuje znajomością i stopniem wyzyskania źródeł historycznych pozwalających przedstawić wszechstronnie topografię i zasiedlenie miasta oraz strukturę zawodową i społeczną jego mieszkańców. Praca wpisuje się znakomicie do polskiej historiografii miejskiej. Jest to bodajże pierwsza udana próba poddania opisowi socjotopograficznemu miasta małego. I to opisowi na przestrzeni ponad dwóch stuleci. Wszystkie polskie socjotopograficzne opracowania dotyczą miast średnich, a w każdym razie większych od Chrzanowa (Grodno, Krosno, Sieradz, Świdnica, Warta), i dużych (Elbląg, Poznań, Toruń, Wrocław). I pod tym względem jest to również praca pionierska.

Tom składa się z siedmiu artykułów napisanych przez grono specjalistów z Polski, Litwy i Białorusi - historyków, znawców literatury i myśli społeczno-politycznej. Podjęty temat badawczy jest wynikiem interdyscyplinarnej współpracy międzynarodowej w dziedzinie nauk humanistycznych. Dotyczy związków dworu i wsi na Litwie i Białorusi w XIX i na początku XX wieku, kiedy stosunki społeczne ulegały przeobrażeniom, a zachodzące procesy prowadziły do modernizacji społeczeństwa.

Głównym przedmiotem zainteresowania autorów tekstów wydanych w niniejszym tomie jest nie wieś jako taka, czy to nowoczesna, czy dawna, lecz zaginiona, rozumiana na różne sposoby. Większość publikowanych tekstów sytuuje się w nurcie Wüstungsforschung, czyli studiów nad osadami fizycznie opuszczonymi (tzw. pustki lub pustacie). Oprócz jednak najbardziej dosłownego rozumienia pojęcia „wieś zaginiona” – stawiającego znak równości między osadą zaginioną a opuszczoną bądź porzuconą przez mieszkańców – autorzy zaprezentowali także kilka bardziej metaforycznych prób odczytania tematu przewodniego.

Kapelusz cały w czereśniach to ostatnia, wydana już pośmiertnie, książka Oriany Fallaci, jednej z najważniejszych i najodważniejszych publicystek XX wieku. Praca nad tą wielopokoleniową sagą i jednocześnie autobiografią zajęła pisarce 10 lat. Poszukiwania w archiwach, księgach metrykalnych, spisach katastralnych, wszelkiego rodzaju rejestrach oraz drobiazgowe lektury z historii wielu dziedzin pozwoliły jej stworzyć powieść, która daje się czytać także jako porywająca historia mody, obyczaju, medycyny, sztuki, kuchni, a nawet rolnictwa i botaniki kilku epok. Nic dziwnego, że książka odniosła wielki sukces: we Włoszech sprzedano pół miliona egzemplarzy.

"Trzeci tom napisanej przed laty przez jana Świętka wszechstronnej monografii Brzozowej składa się z dwóch wiążących sie ze sobą części. Pierwsza z nich zawiera wykaz "rodów", tj. nazwisk mieszkańców Brzozowej i Policht, liczby i charakterystyke urodzin i zgonów w latach 1847-1897, a także opis podstawowych cech fizycznego wygladu brzozowian. Druga, obszerniejsza część przedstawia odnoszące się do spraw rodzinnych zwyczaje i pojęcia prawne, łącznie z majątkowymi i spadkowymi, a także dotyczące zatrudnianej w gospodarstwie służby, wynajmu pomocników, wspolniewykonywanych robót oraz spółek zawodowych".

Filip Springer przez ponad dwa lata szukał odpowiedzi na pytanie, dlaczego miasteczko z siedmiowiekową tradycją zniknęło z powierzchni ziemi. Czy stało się tak na skutek zniszczeń spowodowanych rabunkowym wydobyciem uranu przez Rosjan prowadzonym tutaj w latach 1948 – 1952? Czy też opowieści o szkodach górniczych zostały wymyślone przez władzę jako pretekst do wyburzenia miasta i ukrycia tajemnicy z przeszłości?