II Brygada Legionów Polskich - Stanisław Czerep

"Żołnierze! Spotkał was ten zaszczyt niezmierny, że pierwsi pójdziecie do Królestwa i przestąpicie granice rosyjskiego zaboru, jako czołowa kolumna wojska polskiego, idącego walczyć za oswobodzenie ojczyzny" – mówił do szeregów I Kompanii Kadrowej Józef Piłsudski. Wkrótce potem utworzono słynną I Brygadę Legionów, a jej żołnierze mężnie walczyli na polach wielu bitew, m.in. pod Krzywopłotami, Konarami i Kostiuchnówką. Jednym z legionistów był Wacław Lipiński, który swe wojenne przeżycia zawarł w tomie zatytułowanym Szlakiem I Brygady. Dzięki tej książce dziś, sto lat po tych doniosłych wydarzeniach, przemierzamy wraz z Autorem bojowy szlak Legionów, nucąc w duchu znaną nam wszystkim melodię: My, Pierwsza Brygada…

Wydana z okazji 100 rocznicy wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej i powstania Legionów Polskich publikacja, przypomina czyn zbrojny, który doprowadził do odzyskania przez Polskę niepodległości. Autor opracował kalendarium szlaku bojowego Legionów, przedstawiając najważniejsze miejsca walk i bitew I, II i III Brygady. Do spisu wydarzeń dołączył cytaty ze wspomnień uczestników walk, które spisywane na bieżąco, z osobistym zaangażowaniem żołnierzy, oddają klimat tamtych dni. Szczególną wartość dokumentacyjną mają dołączone do książki materiały zaczerpnięte z wielu źródeł: pomnikowej Ilustrowanej Kroniki Legionów Polskich, Kalendarza Naczelnego Komitetu Narodowego na rok 1916, a także Kroniki działań I i II Brygady od sierpnia 1914 do czerwca 1915 r. Książka jest hołdem oddanym wszystkim żołnierzom. 

Książka Legenda legionów jest barwną panoramą czynu legionowego czasów pierwszej wojny światowej. Opowiada nie tylko historię walki zbrojnej polskich żołnierzy, ale i drogę powstania tej niezwykłej formacji. Przeglądając spis treści, czytelnik może odnaleźć rozdziały dotyczące poglądów i autorytetów pokolenia Józefa Piłsudskiego, niezwykłych kobiet w Legionach, a także opisujące dzień powszedni legionistów. Kolejne dotyczące sztuki i literatury pozwalają lepiej zrozumieć fenomen idei legionów, ukazują zarazem znaczący dorobek kulturalny artystów-legionistów, bądź osób z legionami związanych. Tak szerokie spojrzenie ukazuje rolę jaką w świadomości ówczesnych Polaków odegrały legiony i skąd wzięła się ich szczególna sława w kraju i za granicą. Wydanie książki zaplanowano na czas obchodów 90. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości!

Okopy I wojny światowej. Sam środek rozdzierającego dramatu. Świadectwo ceny, jaka została zapłacona za odrodzenie Polski w 1918 roku. Ksiądz Józef Panaś jako kapłan i uczestnik walk towarzyszył żołnierzom Legionów w ich męstwie, strachu i umieraniu.

Wydana z okazji 100 rocznicy wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej i powstania Legionów Polskich publikacja, przypomina czyn zbrojny, który doprowadził do odzyskania przez Polskę niepodległości.

Brygada Świętokrzyska NSZ działająca na Kielecczyźnie toczyła walki z niemieckimi siłami okupacyjnymi oraz z grupami komunistycznymi, które uważała za współokupantów i forpocztę NKWD na ziemiach polskich. W styczniu 1945 r., gdy ruszył front wschodni, Brygada rozpoczęła marsz na zachód, wykorzystując chaos na zapleczu frontu. Od kilkudziesięciu lat trwają kontrowersje dotyczące walki oraz jej przemarszu na zachód. Z okazji 70. rocznicy powołania Brygady Świętokrzyskiej przypadającej w tym roku –prezentujemy album, złożony z fotografii i dokumentów (często dotychczas nieznanych). Ma to pozwolić przybliżyć  jej dzieje i wyrobić sobie samodzielny sąd na jej temat.

Książka Niepodległa 1918. Legiony Piłsudskiego nie koncentruje się tylko na wątku wojskowym i militarnym. Ukazuje codzienne życie żołnierzy pochodzących ze wszystkich warstw społecznych i zajmujących się wieloma profesjami. Interesujący jest też wątek różnych postaw społeczeństwa wobec legionów, w tym zaangażowania kobiet. Są podane liczne przykłady pań, opuszczających mężów, wstępujących wbrew zakazom w legionowe szeregi i przywdziewających męskie przebranie. Atutem książki jest też jej przystępna forma, bardzo duża liczba różnorodnych ilustracji, dokumentów i map (ponad 500!) oraz osobny rozdział , poświęcony legionowym odznaczeniom i ubiorom.

Wychowany w duchu patriotycznym, marząc o niepodległości Ojczyzny wstąpił w wieku 18 lat do tworzonych w Krakowie w 1914 r. Polskich Legionów. W 2. Szwadronie Ułanów Legionów walczył w kampanii w Karpatach Wschodnich, na Bukowinie i pod Rokitną, a później w kampanii wołyńskiej. Internowany wysłany został na front włoski, a potem do szkoły oficerskiej pod Wiedniem. Zorganizował wyprowadzenie polskich słuchaczy ze szkoły i ich powrót do kraju. W Krakowie włączył się w tworzenie 2. Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich i jako dowódca półszwadronu skierowany został na front ukraiński do działań w obronie Lwowa i Galicji Wschodniej. Po powrocie z tej wojny objął dowództwo szwadronu karabinów maszynowych i ze swoim pułkiem walczył z bolszewicką armią konną Budionnego. Z wojny powrócił w stopniu rotmistrza, jako kawaler orderu wojennego Virtuti Militari.

Publikacja to przewodnik turystyczno-historyczny, w którym został omówiony przebieg tzw. kampanii podhalańskiej Legionów Polskich i 75 związanych z nią miejsc – miast, wsi, szczytów i przełęczy, w których od listopada 1914 r. do lutego 1915 r. przebywali Józef Piłsudski i jego żołnierze.

Autor, historyk, etnolog i krajoznawca, członek m.in. Komitetu Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego i Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, kreśli opowieść o górskich zakątkach, stanowiących scenerię mniej znanych epizodów legionowej epopei. Ukazuje ich historię, zabytki i inne atrakcje, znaczenie w dziejach Legionów Polskich oraz istniejące do dziś legionowe pamiątki.

Publikację ilustrują archiwalne i współczesne fotografie.

Co faktycznie wydarzyło się pod Jastkowem i kto odpowiadał za brak sukcesu formacji legionowych oraz duże straty poniesione przez Polaków? Czas poznać odpowiedzi na te pytania.