Galicyjskie miasta i miasteczka oraz ich mieszkańcy w latach 1772-1848 - Jewuła Łukasz

Reprint wydania z 1908 roku.

Kraj, położenie i warunki fizyczne, zasoby naturalne, ludność, narodowości i wyznania, społeczeństwo, zróżnicowanie zawodowe i socjalne, duchowieństwo,własność ziemska, inteligencja.

W latach 1908–1910 ukazało się w dwóch tomach największe, epokowe dla historiografii Galicji dzieło- Galicja. 

Ponad tysiąc  stron historii Galicji – PAKIET DWÓCH TOMÓW

Niniejsza praca jest próbą odpowiedzi na szereg pytań badawczych oscylujących wokół takich spraw jak m.in. rozwój sieci szkół parafialnych związanych z Kościołem rzymskokatolickim oraz unickim (grekokatolickim), formy ich działalności i rola w tym władz państwowych, kościelnych, właścicieli miejscowości oraz lokalnych społeczności, a także wpływ tych instytucji na alfabetyzację społeczeństwa galicyjskiego. Warto także spojrzeć na szkoły pod kątem zmian, jakie w analizowanym okresie zachodziły w ich działalności w stosunku do czasów przedrozbiorowych. Rodzą się przy tym pytania o kontynuację ich wcześniejszych reguł funkcjonowania oraz o zmiany wywołane nową rzeczywistością. Dlatego w niniejszym opracowaniu staramy się wskazać na tradycyjne funkcje i zasady działania tych szkół oraz na nowe, będące rezultatem aktualnych uwarunkowań prawnych, społecznych, politycznych i gospodarczych. Pragniemy więc omówić działalność szkół parafialnych z uwzględnieniem wszystkich możliwych zagadnień z nimi związanych oraz w oparciu o szeroką bazę źródłową i istniejące opracowania uwzględniające ten problem badawczy. Dla określenia roli i miejsca szkół tego typu w galicyjskiej oświacie posłużymy się licznymi porównaniami odnośnie do działalności innych szkół elementarnych (ludowych). (ze Wstępu)

Książka ma charakter historyczny i wspomnieniowy; jest bogato ilustrowana archiwalnymi fotografiami ze zbiorów potomków brzozdowieckiej społeczności. Autor nie tylko opracował dzieje miasteczka, zebrał wiele ciekawych i mniej znanych faktów, ale także włączył do książki relacje dawnych mieszkańców Brzozdowiec. W ten sposób połączył spojrzenie historyczne z osobistym ujęciem tematu, który wraz z upływem czasu i nieuchronnym odchodzeniem starszego pokolenia, staje się coraz bardziej odległy. Dlatego tak wartościowe są próby zatrzymania tego, co bez zanotowania i udokumentowania przepadłoby i zostało zapomniane.

Jedyne takie miasto, jeden taki album…

Blisko 800 kolorowych ilustracji: fotografii, dokumentów, reprodukcji malarstwa i grafik, kredowy papier.

Publikacja to swoiste kompendium wiedzy na temat rozwoju miast średniowiecznych w kręgu cywilizacji zachodniej. Henryk Samsonowicz w sposób przystępny, nie tylko dla czytelnika zorientowanego w temacie, przekazuje wyniki swoich wieloletnich badań nad zagadnieniem wpływu miasta na kształt życia społecznego, kulturalnego, religijnego, politycznego oraz gospodarczego; miasto jawi się tutaj jako fascynujący fenomen, który umożliwia poznanie „sposobów życia ludzi, ich potrzeb materialnych i duchowych, form ich pracy i rozrywki, a także zmiennych w czasie gustów estetycznych”. Za sprawą tej lektury tak dobrze znana współczesnym przestrzeń miejska odsłania swoje często zapomniane sensy. Tytułowe szkice wzbogacone zostały ponadto o przemyślenia dotyczące symbolicznego przekazu miasta w średniowiecznej sztuce oraz opatrzone ciekawymi, obrazującymi problem ilustracjami.

Celem pracy Dwór, wieś i plebania w przestrzeni społecznej zachodniej Małopolski w latach 1772-1815 jest zbadanie wpływu przemian społecznych, gospodarczych i politycznych, dokonujących się w drugiej połowie XVIII i na początku XIX w., na funkcjonowanie środowiska wiejskiego zachodniej Małopolski. W szczególności chodzi tu o ukazanie: funkcjonowania dworu, plebanii i wsi w przed- i porozbiorowych warunkach prawno-politycznych; wpływu zmienności epoki na przestrzeń społeczną (m.in. wpływ zmiany granic państwowych na położenie prawno-polityczne i aktywność poszczególnych grup społecznych i jednostek, tworzenie się elity wiejskiej i kształtowanie świadomości społecznej); oddziaływania reform społecznych i gospodarczych z lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XVIII w. na wzajemne relacje pomiędzy szlachtą, chłopami i duchowieństwem. 

Historyczna podróż po ziemiach dawnej Rzeczypospolitej będących pod zaborem austriackim. Mimo że sama Galicja to austriacki twór trwający zaledwie 150 lat, wciąż jest w naszej pamięci. Książka prezentuje historię Galicji, podział geograficzny, przyrodę, kulturę i osiągnięcia naukowe. Nie zabrakło również miejsca na prezentację kuchni galicyjskiej, a także najważniejszych miast i miejsc historycznych.

"Galicyjskim szlakiem chasydów sądecko-bobowskich" to opowieść-przewodnik po zaginionym świecie żydowskim, który jednakże odrodzony trwa w innym miejscu, rozwija się, nie zapominając, skąd jego korzenie. Osią geograficzną przewodnika jest linia: Tarnów – Bobowa – Nowy Sącz, z odgałęzieniami do mniejszych miasteczek regionu. Przy tym z racji szczególnego miejsca, jakie Tarnów zajmował pod względem administracyjnym, gospodarczym i kulturalnym, a także jako centrum życia żydowskiego, zwłaszcza zaś chasydzkiego, miastu temu poświęcono więcej miejsca.

Cesarz Ameryki to fascynująca opowieść o wielkiej fali emigracji, która ruszyła z Galicji pod koniec XIX wieku, pchając w nieznane setki tysięcy Żydów, Rusinów, Słowaków i Polaków spragnionych lepszego życia. Trwające do 1918 roku masowe wyjazdy do USA i Brazylii były rozpaczliwą ucieczką przed nędzą, głodem i powołaniem do wojska, ale przede wszystkim — pielgrzymką do Ziemi Obiecanej. Do cudownej krainy obrosłej mitami, gdzie Statua Wolności jako królowa Polski otwiera szeroko ramiona na przyjęcie ukochanych Polaków i Rusinów, a cesarz Ameryki osobiście wyraża zgodę na osiedlenie się chłopów z Galicji.

Rzeszów galicyjski w obiektywie Edwarda Janusza to książka prezentująca zachowane fotografie i odbitki z negatywów szklanych zakładu fotograficznego Edwarda Janusza, w której pokazujemy zdjęcia wykonane w latach 18861918. Jest to oczywiście wybór, ponieważ fotografii z tego okresu zachowało się bardzo dużo. Poprzedzone krótką opowieścią o dawnym Rzeszowie, tworzą obraz miasta i stanowią doskonałe źródło ikonograficzne do dziejów Rzeszowa w czasach autonomii galicyjskiej.

Galicyjskie żywoty to zbiór esejów historycznych, literackich i podróżniczych. Wszystkie one dotyczą twórczości, ale również miejsc bliskich takim ludziom, jak Paul Celan (Czerniowce), Joseph Roth (Brody), Joseph Conrad (Berdyczów), Jerzy Stempowski (Szebutyńce). W książce autor opisuje nie tylko ich losy, ale również wieloetniczną i skomplikowaną historię obszarów, na których się urodzili, jak również dzisiejszy charakter tych ukraińskich miast i miasteczek. Eseje składają się na jedną opowieść wpisaną w historię, przestrzenie i różne ludzkie losy.

Książka w sposób monograficzny ukazuje transformację społeczno-gospodarczą Wadowic w okresie przynależności miasta do monarchii habsburskiej. W wielu przypadkach konieczne było odwoływanie się do procesów, które miały charakter ogólnogalicyjski. Dla przykładu wymienię tylko: transformację demograficzną, industrializację, wzrost aktywności społecznej mieszkańców. Tym sposobem na kanwie Wadowic utworzono typowy model średniej wielkości miasta galicyjskiego. Niniejsze studium przypadku wymagało zastosowania analizy porównawczej, która dała pełny obraz i skalę przeobrażeń społeczno-gospodarczych zachodzących w Wadowicach na tle innych ośrodków miejskich Galicji.