Dzieje pewnej rodziny żydowskiej (złota seria) - Św. Teresa Benedykta od Krzyża (Edyta Stein)

Książka "Ciocia Edyta. Żydowskie dziedzictwo katolickiej świętej" została napisana przez Suzanne Batzdorff, siostrzenicę Edyty Stein (1891-1942). Przekazuje nam ona obraz Świętej widziany z perspektywy jej żydowskiej rodziny, kilku pokoleń Steinów, którzy "zmagają się" z postacią i dziełem swej niezwykłej krewnej. W świetle rozlicznych publikacji poznajemy Edytę Stein, Żydówkę, chrześcijankę, wybitną filozofkę, karmelitankę, zamordowaną przez nazistów w obozie Auschwitz-Birkenau w sierpniu 1942 roku, która została wyniesiona przez papieża Jana Pawła II do godności świętej Kościoła katolickiego oraz współpatronki Europy.

Tom pism Edyty Stein obejmuje rozmaite artykuły, referaty i wykłady na temat kobiety z perspektywy fi lozofi cznej i praktycznej pochodzące z lat 1928–1932. W tamtych czasach jej ujęcie idei dotyczących kobiecości było pionierskie. Autorka porusza w swych tekstach i wystąpieniach niezwykle szeroką problematykę: od politycznego równouprawnienia, pedagogiki dziewcząt, specyfi ki natury kobiecej przejawiającej się w ciele, psychice, duchu i w nowych kobiecych koncepcjach życia – aż po interpretację biblijnej równoważności płci i chrześcijańskie modele życia.

Modlitwa Edyty Stein zachęca nas do powrotu do autentycznych korzeni modlitwy chrześcijańskiej, która nie jest obowiązkiem ani przejawem pobożności, nie jest sprawowaniem kultu czy ofiarą, lecz relacją, więzią miłości. Prawdziwa cześć, jaką winniśmy oddawać Bogu, zakłada bowiem uznanie w Nim Ojca i nawiązanie z Nim synowskiej więzi. Książka ta ani nie stawia sobie celów teoretycznych, ani nie próbuje przedstawić w sposób wyczerpujący koncepcji modlitwy, jaką reprezentuje Edyta Stein. Celem autora jest zbliżyć się do jej świadectwa, do jej modlitwy, tak by rzuciła ona światło na nasz sposób przeżywania osobistej relacji z Bogiem i byśmy przez to otworzyli się na kontemplację Słowa.

Jej niemieckie nazwisko Stein oznacza „kamień”. Edyta jest diamentem o rozmaitych szlifach, wytrzymała, pełna, szlachetna, twarda względem siebie, czysta, przejrzysta. Edyta nie przestanie oczyszczać swego bytu, swej refleksji. Po tym, jak zmierzyła wiele ścieżek myśli, pewnego wieczoru – tak jak to wydarzyło się w drodze do Emaus – zaczepi ją żydowski brat, Jezus, który przekona ją: Ja jestem Prawdą.

Edyta Stein była filozofem i pielęgniarką, nauczycielką i prelegentką, zakonnicą i mistyczką.

Konfrontując się z doświadczeniami I wojny światowej i rodzącego się nazizmu, odkrywała, że prawda jest uobecniona w Chrystusie. Pośród niepokojów społeczno-politycznych potrafiła osiągnąć jedność myśli, wiary i postawy życiowej, aż do śmierci w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau.

Życie świętej Edyty Stein nawet wśród współczesnych wzbudza wielkie zainteresowanie. Urodzona w żydowskiej rodzinie, w wieku kilkunastu lat została zdeklarowaną ateistką a także jedną z pionierek lewicowych ruchów kobiecych. Wreszcie przeżyła głębokie nawrócenie i wstąpiła do klasztoru karmelitańskiego. Zmarła w Auschwitz w 1942 roku.

Alasdair MacIntyre z pasją przygląda się duchowej formacji Stein w kontekście jej mentorów i przyjaciół. Kto wpłynął na jej duchowość i sposób filozoficznego myślenia? Jak wyglądał proces nawrócenia tej niezwykłej kobiety? I w jaki sposób rozumieć głęboką rewolucję duchową, jaka dokonała się w jej życiu? Ta książka odpowiada na najważniejsze pytania, jakie stawia sobie człowiek na drodze do świętości.

Długa była droga wiary w Chrystusa Edyty Stein św. Teresy Benedykty od Krzyża. Męka i Krzyż Chrystusa stały się osią jej rozmyślań i kontemplacji. W tej książeczce spotykamy się ze słowem świętej; to 214 jej myśli, które niezwykle celnie podsumowuje ostatnia: "To co mam do powiedzenia, jest tylko jedną, małą i prostą prawdą: jak można rozpocząć życie u boku Pana?" Ważnymi dodatkami są: fragment przemówienia Jana Pawła II podczas beatyfikacji i Jego homilia wygłoszona podczas kanonizacji świętej.

Zarówno poemat ten, jak i traktat opisują całą drogę duchową człowieka. Autor oddaje jej dramatyzm i piękno w literackiej opowieści ukazującej miłość pomiędzy oblubienicą-duszą a jej Oblubieńcem-Chrystusem. To dzieło, uznawane za perłę literatury hiszpańskiej, a zarazem cenne świadectwo mistyczne, uzupełnia opis etapów jednoczenia duszy z Bogiem omawianych w innych traktatach.

Kolejna pozycja ekskluzywnej serii Bibliotheca Carmelitana

Żywy płomień miłości zawiera objaśnienie czterech strof, które mówią o najbardziej zażyłym i najdoskonalszym zjednoczeniu i przeobrażeniu duszy w Boga. W boskim zjednoczeniu dusza czuje się cała rozpalona i całe wnętrze ma zanurzone w chwale i miłości, tak iż głębię jej istoty zalewają strumienie chwały, przepełniając ją rozkoszą, i odczuwa, że „z jej wnętrza płyną rzeki wody żywej”, o których mówił Syn Boży.

Niniejszy tom pism zawiera: Sprawozdania duchowe (zbiór m.in. autobiograficznych opisów przeżyć wewnętrznych, notatek duchowych, rad spowiedników, proroczych wskazań), Podniety miłości Bożej (komentarz do wybranych wersetów Pieśni nad Pieśniami, stanowiący zwięzły traktat teologii życia wewnętrznego), Wołania duszy do Boga (zbiór modlitw i rozmów z Boskim Oblubieńcem), Konstytucje, Sposób wizytowania klasztorów, dwa pisma humorystyczne, poezje i myśli.

Modlitwa, rozumiana jako życie wypływające z kontaktu z Bogiem, a zarazem droga do Niego prowadząca, ogniskuje rozważania w tym traktacie. Głównym jego celem jest zachęcenie czytelników do modlitwy wewnętrznej. Święta omawia założenia, na których opierają się modlitwa, jej istota i wzrost życia modlitwy. Ukazuje wpływ kontemplacji na życie codzienne.

Jest to autobiografia teologiczna, ponieważ element teologiczny przeważa nad biograficznym. Odpowiada to zresztą zmianom w życiu św. Teresy, w którym wyróżnić można dwa okresy: aktywny, podporządkowany wymogom świeckiego życia czas spędzony w domu rodzinnym, a następnie okres życia zakonnego. Ten drugi okres sprzyja rozwojowi życia wewnętrznego, które Święta z zamiłowaniem opisuje, przedstawiając kolejne jego etapy, aż do modlitwy mistycznej.

Edyta Stein, interpretując dzieła św. Jana od Krzyża, rozwija swoją koncepcję wiedzy Krzyża jako teologię Krzyża oraz jako naukę życia w znaku Krzyża. Studium to jest zarówno znakomitym wprowadzeniem w dzieło Ojca Zakonu Karmelitańskiego, jak i świadectwem głębokiego doświadczenia wewnętrznego i jasności myślenia Autorki. Co więcej, śledząc życie i naukę św. Jana od Krzyża, Edyta Stein odsłania własną drogę i wykazuje, że krzyż nie jest symbolem śmierci, lecz żywym znakiem mistycznej rzeczywistości.

Edytę Stein z Romanem Ingardenem, znanym polskim filozofem, łączyły wspólny kierunek poszukiwań filozoficznych i przyjaźni. Zamieszczone tu listy z lat 1917-1938 ukazują ją jako kobietę we wszystkich jej odczuciach. Ukazują jej tęsknotę, rozczarowania i poszukiwanie własnej drogi. Listy pozwalają równocześnie zaznajomić się ze środowiskiem filozoficznym pierwszej połowy XX wieku.

Świat, w którym żyjemy, nieustannie gna do przodu. W pogoni za nowymi zdobyczami cywilizacji i techniki, coraz rzadziej zadajemy sobie pytania o sens istnienia człowieka i istotę naszego człowieczeństwa. Chcąc dotrzymać kroku współczesności, wielu z nas nie zwraca już uwagi na to, jak żyje i gubi gdzieś po drodze głębszą wartość swojego codziennego działania. Kto z nas, otwierając oczy o poranku, uświadamia sobie, że ten nowy dzień jest darem, ofiarowanym nam po to, byśmy przez każdy czyn rozwijali swoje człowieczeństwo, świadomie i z odpowiedzialnością służąc innym. Współpracując z łaską Boga człowiek powinien wzrastać wewnętrznie, zbliżać się do Niego, a w konsekwencji uwielbiać Go poprzez każde swoje działanie.
Przykład Edyty Stein dowodzi, że każdy czyn ludzki ma ogromne znaczenie w Bożym planie zbawczym. Opierając się przede wszystkim na wypowiedziach E. Stein oraz na jej świadectwie życia i drogi do świętości, książka ta ma na celu przypomnienie i ukazanie wielkiej wagi ludzkiego działania, odkrywania Bożej łaski w życiu i podejmowania świadomej współpracy z nią. Publikacja ta może stać się cenną pomocą dla katechetów, teologów i kierowników duchowych, ale przede wszystkim dla każdego, kto pragnie się na moment zatrzymać i spytać samego siebie: dokąd zmierzam w swoich czynach? Czy to, co robię, pomaga mi świadomie wzrastać w łasce powołania, a w końcu dorastać do świętości?

Książka w szczególny sposób przybliża warsztat intelektualny autorki. Stanowi owoc jej studiów nad dziełem „pierwszego mistyka chrześcijańskiego”. Edyta Stein przez wiele lat zajmowała się pismami Dionizego Areopagity. Dzięki spotkaniu z nim również współczesny czytelnik może dostrzec granice „gier językowych” teologii. Teologia mistyczna okazuje się zmienną grą odsłaniania i przesłaniania.