Dzieje Polski. Od początku Piastów do III rozbioru Polski - Feliks Koneczny

Czy to reformacja dała podstawy teologiczne do rządów absolutnych i doprowadziła do mechanizacji życia społecznego? Czy nadmierne zainteresowanie przez organy państwowe obywatelem nie wynikało wprost z podstaw teologicznych sformułowanych przez reformację? Czy indyferentyzm religijny stał się cechą społeczeństw i narodów protestanckich? Czy wreszcie protestantyzm prowadzi w ostateczności do neopoganizmu? Na te wszystkie pytania udziela zaskakujących odpowiedzi krakowski historiozof.

Pierwsza część znanego cyklu esejów historycznych Pawła Jasienicy to – według słów samego autora – „swobodne literackie opowiadanie” o dziejach Polski w okresie formowania się jej państwowości. Oglądamy tu losy kraju i narodu, który – rządzony przez przedstawicieli jednego rodu królewskiego – zdobywa sobie poczesne miejsce na mapie Europy. Jasienica wysuwa na plan pierwszy dzieje dynastii, sugestywnie ukazując zmagania, osiągnięcia i koleje życia piastowskich władców Polski.

Od nieudanej próby zabójstwa Bolesława Chrobrego podczas spotkania z cesarzem Henrykiem II, po dramatycznie dla Polski morderstwo Przemysła II, dzieje naszej pierwszej dynastii usiane są zamachami i spiskami na życie władców. Motywacje zamachowców nie zawsze były natury politycznej. Choć nie wszyscy Piastowie wiedli tak bujne życie, jak Kazimierz Wielki, próby ich usunięcia miewały także podłoże osobisto-erotyczne.

Jakie były dalsze losy zamachowców? Co popychało ich do czynów, które nie raz dramatycznie zmieniały dzieje Piastów i całego kraju? I jak Polska prezentowała się pod tym względem na tle „średniej europejskiej”?

Aż do XVI wieku nikt nie pomyślał, iżby państwo miało zajmować się szkolnictwem. Przez całe wieki szkoły były monopolem Kościoła, nie z zasady wcale, lecz z konieczności, bo tylko duchowieństwo mogło udzielać nauki książkowej, gdyż tylko ono ją posiadało. Dopiero protestantyzm stał się pomostem do szkoły państwowej. (...) Uważałem za potrzebne podać ten przegląd, ażeby wykazać, że pomysł szkoły państwowej, a tym bardziej monopolu, jest wcale niedawnej daty; że nie są to bynajmniej rzeczy rozumiejące się same przez się, lecz wynikłe z okoliczności. Mówiąc na ogół, jest to dar protestantyzmu.

Szwecja w XVI wieku uwalnia się spod panowania duńskiego, na tronie zasiada Gustaw Waza, a w Europie żniwa zaczyna zbierać rewolucja protestancka. Po jego śmierci w 1560 roku zaczyna się walka o władzę między synami: Erykiem XIV, Magnusem, Janem III i Karolem Sudermańskim. Jednocześnie zaczyna się decydująca walka o religijną tożsamość Szwedów. Dlaczego Szwecja odeszła od religii katolickiej? Jaki wpływ na to miały przekonania i decyzje króla Jana III? Z jaką misją do Szwecji pojechał ks. Antonio Possewino? Co udało mu się osiągnąć? Czy była szansa, aby Szwecja jako jedyne państwo Skandynawii pozostała wierna Rzymowi? Jak w całym tym zamieszaniu udało się uchować w katolicyzmie królewicza Zygmunta, późniejszego króla Polski?

Profesor Feliks Koneczny w swoim wspaniałym, dociekliwym ale zarazem przystępnym i wciągającym stylu, prezentuje panoramę historyczną XVI-wiecznej Szwecji, zaś szczególnie sytuację religijną. Na podstawie Archiwum Watykańskiego oraz innych materiałów źródłowych dochodzi do odmiennych wniosków, niż powszechnie przyjęte. Rozprawa napisana w 1901 roku jako cykl artykułów dla „Przeglądu Powszechnego” ukazuje się po raz pierwszy w formie książki.

Przyjęło się o królu Janie III Wazie mniemać, że był katolikiem w skrytości i tylko z politycznych względów nie wystąpił jawnie z restauracją katolicyzmu. Niniejsza rozprawa zamierza zmienić to zapatrywanie.

Prof. Feliks Koneczny

Bogate doświadczenie medialne Autora tej książki pomaga uświadomić Czytelnikom, jakie są granice zaufania do mediów, nie tylko z uwagi na ich częstą niewiarygodność, ale również z uwagi na bardzo ograniczone pole rozumienia, w jakim się poruszają. (…) Książka Pana red. Wojciecha Reszczyńskiego zaprasza nas do polskiego domu, przybliża i poucza, ostrzega i wzmacnia. Jest nie tylko wartościowa w warstwie intelektualnej, ale także w warstwie literackiej, ponieważ napisana jest dobrym językiem, który zachęca do czytania i do myślenia. Idzie drogą, która krok po kroku pozwala nam odzyskiwać nasze dzieje, naszą kulturę i naszą tożsamość. Jest to książka ze wszech miar polska. Tym bardziej więc warto po nią sięgnąć.

W latach 1929-1937 prof. Feliks Koneczny opublikował kilkanaście tekstów na łamach tygodnika społeczno-kulturalnego „Myśl Narodowa”. Przedstawione w niniejszym zbiorze eseje, artykuły i recenzje pokazują jak ogromne spektrum zainteresowań badawczych miał autor. Z jednej strony mamy jego klasyczne już teksty cywilizacyjne, czy dotyczące monizmu prawniczego, ale wśród artykułów znajdziemy również prawdziwe perełki: autorską analizę politycznego tła renesansu włoskiego, który doprowadził Italię do zapaści, krytykę ustawowych przywilejów wielkich przedsiębiorstw (żubrów) kosztem małych firm (mrówek), wreszcie pierwszą recenzję książki Tragizm losów Polski Jędrzeja Giertycha.

Barwny reprint z 1909 roku z licznymi czarno-białymi zdjęciami i kolorowymi ilustracjami znanych polskich malarzy.

Dwa tomy w jednym woluminie. Przepiękna okładka z epoki ze złoconymi literami. Autor spisał historię Polski od początków powstania państwa polskiego wraz z opisem m.in. geograficznym ziem polskich, licznym mapami, aż do czasów porozbiorowych i burzliwych dziejów Polski i Polaków.

"Etyka nie jest nauką gorszą lub niższą od innych, iżby miała nie korzystać z nowych materiałów naukowych i nie użyć ich za środek do wydoskonalenia swych metod".

Czy to już koniec naszej cywilizacji? Książka ta jest jednym z najważniejszych dzieł współczesnej humanistyki, nie tylko polskiej. Wybitny uczony i pisarz, wielki erudyta, prof. Wojciech Roszkowski, dokonuje w niej bilansu naszej cywilizacji.

Bardzo rzadka synteza dziejów Polski. Napisana w atmosferze Galicji, opublikowana w 1908 roku pod zaborem austriackim, w Krakowie cieszącym się większymi swobodami niż pozostałe zabory. Wcześniejsza dwutomowa pozycja Dziejów Polski pisana była dla zaboru rosyjskiego i podlegała cenzurze carskiej. Ponieważ zachowało się niewiele egzemplarzy oryginalnych tej publikacji będzie niespodzianką obecny reprint dla wielu kolekcjonerów i miłośników twórczości prof. Feliksa Konecznego, jest to kolejna ważna książka i podróż szlakiem twórczości wielkiego historyka i twórcy nauki o cywilizacjach.

Nie jest to jednak zwykły szkolny podręcznik. Książka została napisana pięknym, barwnym językiem. W formie gawędy przybliża historię naszego narodu w kontekście walki cywilizacji o dominację w Europie. Autor prezentuje dzieje Polski w porządku chronologicznym. Nie jest to jednak suchy rejestr historycznych wydarzeń i dat. Koneczny bada związki przyczynowo-skutkowe, osadza opisywane wydarzenia w kontekście polityki polskiej i światowej, a także dokonuje oceny moralnej polskich mężów stanu.

Zanim Koneczny przeprowadził w skali makro swą unikalną syntezę cywilizacji, dokonał w mikroskali analizy jednego z jej elementów. W kilku książkach opisał mianowicie historię swego narodu. Jednym z dzieł mieszczących się w tym cyklu były „Dzieje Polski za Jagiellonów“ opublikowane w 1903 roku. Autor ukazywał kluczową rolę religii oraz idei w doczesnej wędrówce ludów. Stawiał pytania o cel i sens istnienia danej wspólnoty. W ten sposób pobudzał czytelników do szukania odpowiedzi, do namysłu nad tym, co stanowi istotę polskości.

Jego książki dla paru pokoleń Polaków stały się lekturą prowadzącą do samopoznania siebie jako wspólnoty – wspólnoty losu, ducha, idei, kultury, a nie wspólnoty rasy, krwi czy ziemi. Pomagały kształtować własną tożsamość i samoświadomość. Taką rolę mogą pełnić również dziś, ukazując Polskę jako perłę w koronie cywilizacji chrześcijańskiej.Dzieło Feliksa Konecznego to nie tylko znakomita praca historyczna. To także przywołanie systemu wartości religijnych, cywilizacyjnych i kulturowych, których ucieleśnieniem stała się Polska Jagiellonów. Może być punktem odniesienia i źródłem inspiracji również w czasach dzisiejszych.

Jedno z najważniejszych dzieł Feliksa Konecznego, wybitnego krakowskiego historyka i historiozofa. Autor analizuje pojęcie cywilizacji jako specyficznej metody ustroju życia zbiorowego, z punktu widzenia rozwoju kultury materialnej i duchowej w poszczególnych cywilizacjach. Analiza ta przebiega z uwzględnieniem takich cech jak m.in. rasa, religia, język i stosunki prawne. Książka jest bardzo aktualna ze względu na współczesny kryzys imigracyjny.

Za czasów Sobieskich były w Europie cztery cywilizacje, tak samo, jak obecnie: łacińska, bizantyńska, żydowska, turańska. Żydowska kwitnęła w Polsce w najlepsze, ale nie promieniowała na społeczeństwo polskie; o tym jeszcze nie było mowy! Bizantyńskiej nie było wówczas w Polsce ni śladu. Turańska udzielała się od Kozaczyzny i Moskwy, poniekąd też przez wpływy tureckie. Rodzimą w Polsce była cywilizacja łacińska.

Pod Wiedniem zwalczano cywilizację turańską, której najwybitniejszymi przedstawicielami niegdyś byli Mongołowie „niebiescy” a potem Turcy. Błądzi, kto mniema, jakoby Turcy należeli do cywilizacji arabskiej przez to samo, iż są muzułmanami. W piśmiennictwie arabskim Turek jest przedmiotem wzgardy i nienawiści. Islam jest dwojaki: arabski i turański; są to dwa odrębne kręgi cywilizacyjne.

Pod Wiedniem broniło się chrześcijaństwo, idąc na wojnę prawdziwie religijną. Zastanówmy się nad związkiem tego z kwestią cywilizacji.