Dwór na wulkanie. Dziennik ziemianki z przełomu epok 1895-1920 - Janina Konarska

W 1933 roku młoda Amerykanka przyjeżdża do Polski jako żona księcia Pawła Sapiehy. Trafia do egzotycznego świata polskiej arystokracji, w którym nowojorskie wychowanie musi skonfrontować z zastaną tu rzeczywistością. Z tej perspektywy spogląda na stosunki społeczne panujące w II Rzeczpospolitej, poznaje ówczesną elitę, obserwuje nadchodzącą wojnę oraz upadek państwa. Z wrodzonym talentem pisarskim, niepozbawionym ostrza krytyki, odmalowuje fascynujący obraz epoki. Po wybuchu wojny wraca do Stanów Zjednoczonych, gdzie zostaje cenioną postacią życia literackiego.

Tematem niniejszej pracy jest historia dworu w Karniowicach. Słowo „dwór” ma dwojakie znaczenie. Po pierwsze jest to budowla mieszkalna właściciela posiadłości; po drugie – oznacza całą posiadłość ziemską wraz z gospodarstwem rolnym, najczęściej samowystarczalnym. Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu nadał określeniu „dwór polski” jeszcze szersze, symboliczne znaczenie. To nie tylko zespół budowli reprezentacyjnych i gospodarczych, sady, parki i ogrody, ale pojęcie, które zawiera w sobie kult tradycji i pamięć o przodkach, wspomnienie sarmackiej duszy, często niesfornej i zawadiackiej. Gdy zabrakło na mapie państwa polskiego, dwór stał się ostoją patriotyzmu.

Na kartach tej książki pokazujemy, jak zmieniały się nie tylko poszczególne budowle, ale i ludzie, którzy mieszkali we dworze i we wsi. Może ktoś z czytelników odnajdzie tutaj swoich przodków?

Dalszy ciąg pasjonującej opowieści o wielkopolskim rodzie Żółtowskich z Godurowa, opartej na rodzinnych dokumentach, pamiętnikach i listach. Benedykt Żółtowski, ranny w kampanii wrześniowej, okrutny czas okupacji przeżywa wraz z rodziną na Zamojszczyźnie, gdzie odwagą i sprytem ratuje przed eksterminacją setki osób. Po wojnie, utraciwszy cały majątek, wzorowo prowadzi państwowe gospodarstwo rolne, mimo represji ze strony tępych funkcjonariuszy nowego ustroju. Ta książka to portret dzielnych, wartościowych, kochających się ludzi, a zarazem przejmująca lekcja najnowszej historii Polski.

Publikacja ilustrowana licznymi zdjęciami i tablicami genealogicznymi, zawiera indeks osób i miejscowości.

Prezentowana książka jest pierwszym w historiografii polskiej opracowaniem rozwoju przemysłu w majątkach ziemiańskich Królestwa Polskiego w okresie od końca lat 70. XIX w., do ostatniego roku przed wybuchem I wojny światowej. Przedmiotem analizy badawczej był rozwój, rozmieszczenie oraz struktura przemysłu ziemiańskiego. Terytorialnie praca obejmuje obszar Królestwa Polskiego z uwzględnieniem rozwoju przemysłu w majątkach ziemiańskich w poszczególnych guberniach. Przemysł ziemiański ukazano na tle porównawczym w stosunku do rozwoju całego przemysłu Królestwa Polskiego.

 Ta książka to jedno z niewielu (obok „Pożogi" Z. Kossak-Szczuckiej i „Na ostatniej placówce" E. z Zaleskich Dorożyńskiej) pięknych świadectw siły polskości na Kresach i dramatu, jaki spotkał wiernych jej obrońców na najdalej wysuniętych placówkach.

Wojna o wszystko to prawdziwa historyczna epopeja odsłaniająca ważny etap w odbudowywaniu polskiej państwowości, którą zakłócił konflikt z komunistami. Na tle militarnych i politycznych zmagań nakreślono zbiorowy portret Polaków, którzy bez wahania poszli za swoim przywódcą Józefem Piłsudskim. Opisom działań wojennych towarzyszą relacje z codziennego żołnierskiego życia oraz informacje o stosunku społeczeństwa polskiego do całej kampanii. Nie pominięto również naszych sojuszników w tych zmaganiach, czyli - Ukraińców, Białorusinów, Rosjan, Amerykanów i Francuzów. Poruszono również kontrowersyjne tematy jak np. obozy dla jeńców sowieckich.

Książka przedstawia wkład ziemiaństwa Mazowsza Płockiego w życie polityczne, społeczne, gospodarcze, religijne i kulturalne tego obszaru w okresie międzywojennym. Jednocześnie ziemiaństwo płockie ukazane zostało na tle procesów towarzyszących całej warstwie ziemiańskiej w Polsce.

Jest to encyklopedia ziemiańska, która obejmowała tematykę agrarną, życia codziennego, zwierzęcą, a także obyczajową, przeplatana różnymi dykteryjkami, anegdotami i kuriozami, tworząc tym samym typowe dzieło doby Polski sarmackiej.

Ostatnio w historiografii polskiej coraz szerzej jest obecny nurt memuarystyczny, który szczególnie widoczny jest w aspekcie spuścizny ziemiańskiej. O ile w ubiegłych dwóch dekadach w odniesieniu do wspomnień ziemiańskich dominowały publikacje bez aparatu naukowego (względnie bardzo podstawową edycją), to obecnie coraz więcej tekstów jest edytowanych, co podnosi wydatnie ich wartość poznawczą. Jednocześnie pozwala to na wprowadzenie do obiegu naukowego treści, których nie znajdziemy w dokumentacji aktowej. Wiedza tam zawarta niejednokrotnie pozwala niejako wniknąć za kulisy procesów czy zjawisk, jak też egzemplifikuje wiele z nich. Ponadto pamiętniki są nieocenionym źródłem informacji na temat motywów działań, postaw i zachowań oraz światopoglądu ich autorów, a to, przy zastosowaniu odpowiednich metod, przekłada się bezpośrednio na opis całych grup.

Album, który trzymacie Państwo w ręku jest pierwszą na rynku wydawniczym publikacją, w której tak szeroko omówione zostały dzieje dawnych rezydencji ziemiańskich, zachowanych do naszych czasów na obszarze między Niemnem a Bugiem. Obszar ten w okresie międzywojennym znajdował się na terenie województwa białostockiego, nowogródzkiego i poleskiego, a obecnie, kiedy jest on częścią terytorium Białorusi, wchodzi w skład obwodu brzeskiego i grodzieńskiego. W albumie znajdziecie Państwo opisy dworów, pałaców i zamków, należących niegdyś do tak znamienitych rodów, jak Radziwiłłowie, Sapiehowie, Chreptowiczowie, Sołtanowie, Pusłowscy, ale i mniej znanych, jak Szwykowscy czy Trębiccy.

Album prezentujący klasycystyczne siedziby ziemiańskie w Wielkopolsce. Na kilkuset fotografiach i ilustracjach archiwalnych przedstawiono 54 obiekty: dwory i pałace. Każdy obiekt został fachowo opisany zarówno pod względem architektonicznym, jak i historycznym. Publikacja niezwykle elegancka i atrakcyjnie opracowana edytorsko, dwujęzyczna (jJest to praca zbiorowa, opatrzona tekstami Marii Strzałko i Róży Kąsinowskiej.

Na 303 stronach i kilkuset fotografiach przedstawiono 54 obiekty. Rzec można wielkopolskie dwory i pałace klasycystyczne w pigułce, w bardzo eleganckim i atrakcyjnym opracowaniu.ęzyk polski i angielski).

Publikacja stanowi rezultat badań archiwalno–bibliotecznych, podpartych wieloletnią pasją do poznawania lokalnej historii. Dzieje Michałkowic widziane przez pryzmat losów miejscowego dworu (wraz z zapleczem gospodarczym) stanowią innowacyjne podejście do prób ukazania przeszłości tego miejsca. Poznanie społeczno–kulturowych relacji dawnych michałkowickich dziedziców z mieszkańcami wsi, pozwala na nowo określić stosunek współczesnych wobec kilkuwiekowego dziedzictwa. Specyfika przemysłowej części Górnego Śląska, uwzględniająca wieloletnie procesy industrializacji i urbanizacji, odróżnia dzieje tutejszych dworów od ich odpowiedników z innych obszarów dzisiejszej Polski.

Informacje zawarte w książce stać się mogą bazą dla dalszych pogłębionych analiz funkcjonowania górnośląskich dworów, zaś dla społeczności stanowić mogą narzędzie, które umożliwi kształtowanie dojrzałej tożsamości lokalnej.

Dwór ziemiański przez wieki był jednym z najważniejszych składników polskiego pejzażu kulturowego. To tutaj pielęgnowano rodzinną i narodową tradycję, przechowywano pamiątki, strzępy historii bliższej i dalszej okolicy, gromadzono dzieła sztuki i dawną broń, kompletowano pokaźne księgozbiory - wszystko, co określało i budowało polską tożsamość. Wpisany na trwałe do literackiej tradycji, obecny na płótnach największych polskich artystów, dwór stał się swoistym "rajem utraconym", symbolizując świat, który bezpowrotnie minął. Jego zagładę przyniosły rządy komunistów, począwszy od wydawanego we wrześniu 1944 roku dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej. Tysiące dworów stało się wówczas obiektem zaciekłego ataku prowadzonego zarówno przez funkcjonariuszy PRL-owskiego reżimu, jak i bohaterskiej Armii Czerwonej "wyzwalającej" Polskę spod okupacji. Z ziemiańskich siedzib wyrzucano na bruk prawowitych właścicieli, dwory zaś grabiono, niejednokrotnie puszczając z dymem. Niniejszy album prezentuje ponad sto spośród zachowanych zabytków tego typu, ukazując Czytelnikom ich nieprzemijające piękno.

Celem pracy Dwór, wieś i plebania w przestrzeni społecznej zachodniej Małopolski w latach 1772-1815 jest zbadanie wpływu przemian społecznych, gospodarczych i politycznych, dokonujących się w drugiej połowie XVIII i na początku XIX w., na funkcjonowanie środowiska wiejskiego zachodniej Małopolski. W szczególności chodzi tu o ukazanie: funkcjonowania dworu, plebanii i wsi w przed- i porozbiorowych warunkach prawno-politycznych; wpływu zmienności epoki na przestrzeń społeczną (m.in. wpływ zmiany granic państwowych na położenie prawno-polityczne i aktywność poszczególnych grup społecznych i jednostek, tworzenie się elity wiejskiej i kształtowanie świadomości społecznej); oddziaływania reform społecznych i gospodarczych z lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XVIII w. na wzajemne relacje pomiędzy szlachtą, chłopami i duchowieństwem. 

Książka przedstawia obraz dworu opisanego w polskiej prozie XIX i początku XX wieku. Jest to zatem obraz wykreowany, ale przecież wiarygodnie, bo z pierwszej ręki – odzwierciedlający obraz świata dworskiego. Potęga literatury polega na tym, że utrwaliła ten obraz dworu, a ponadto stworzyła takie wzorce, które chciano realizować, urzeczywistniać – dawniej i dziś. W literaturze polskiej dwór przedstawiony jest nie tylko jako gniazdo rodzinne, ale w szerszej perspektywie – jako przestrzeń symboliczna, ogólnonarodowa; jako dom patriotyczny, gdzie przetrwała polskość.

Czytelnik będzie miał okazję poznać codzienny, jak i świąteczny rytm dnia związany z dworem wpisanym w wiejską rzeczywistość i w tamtejszy mikroświat. Autorka zwraca uwagę na to, jak bardzo tradycja i zwyczaje wpływały na życie dworu. Przedstawia to m.in. poprzez ukazanie barwnych obyczajów, bogactwa kulinarnego, religijności czy sposobów leczenia charakterystycznych dla przestrzeni dworskiej.

W codziennych historiach ziemiańskich rodzin z początku XX wieku – Walewskich, Kańskich, Żółtowskich, Przyborów – przegląda się historia Polski i Europy.

Ludzie, dwory, zdarzenia – istnieją w subtelnej sieci powiązań, o których warto wiedzieć…

Książka Anny Mieszczanek to opowiedziana na nowo historia o polskim ziemiaństwie oraz dramatycznym wpływie powojennych zmian na losy ludzi i dworów.

Autor prezentowanego dzieła, „J. Grabiec”, to Józef Dąbrowski, pułkownik Korpusu Sądowego Wojska Polskiego. Należał do pokolenia, któremu przypadło w udziale dzieło związane z odbudową polskiej państwowości. Przejawiał także Józef Dąbrowski szczególne zainteresowania historią, zwłaszcza dziejami ojczystymi. Prezentowana praca, to jedna z kilku jego książek z zakresu publicystyki historycznej. Merytorycznie – zgodnie z tytułem – dzieli się na dwie części, obejmujące lata 1914–1921. Pierwsza dotyczy odzyskiwania niepodległości, a droga do niej zaprezentowana została nader wnikliwie i w oparciu o gruntowną znajomość rzeczy. Natomiast w drugiej części w sposób zwięzły ukazano zmagania w obronie niepodległego bytu państwowego. Autor był świadkiem i uczestnikiem wielu opisywanych wydarzeń. Praca ma zatem także – w dużym stopniu – charakter wspomnieniowy. Zręczne pióro J. Grabca bez wątpienia ułatwia percepcję wydarzeń nawet mniej zorientowanemu czytelnikowi i wprowadza w klimat epoki.
Cechą jego dzieła jest ponadto patriotyzm, niekiedy zabarwiony nutą patosu, charakterystycznego dla pokolenia ówczesnych insurgentów oraz polskość, czyli spojrzenie na bieg toczących się spraw z perspektywy polskiej racji stanu. Praca stanowi dobre i pouczające źródło wiedzy o czasach restytucji Rzeczypospolitej.
Reprint wydania z 1921 roku poprzedza przedmowa autorstwa prof. Grzegorza Łukomskiego w której podano informacje biograficzne o autorze oraz w skróconej formie opisano wątki nie występujące w opracowaniu.

Pierwsza na rynku książka dla dzieci pokazująca wnętrza XX-wiecznego dworu wiejskiego!
Jaś Ogonek, mała mysz, marzył o tym od dawna. Zmęczony życiem na wsi, wyrusza w poszukiwaniu przygody w wielkim świecie. I tak trafia do dworu wiejskiego właścicieli folwarku. 
Oto niezwykła książka, która pomoże dzieciom zapoznać się z wnętrzami dworu wiejskiego z początku XX wieku. Wspólnie zajrzymy do pokojów wszystkich jego mieszkańców, a także do pomieszczeń pełniących kluczowe dla domu funkcje (kuchnia, kredens, jadalnia, stajnia z wozownią). 

Niezwykle pasjonująca opowieść o przeżyciach autorki i jej najbliższych przedstawionych na tle panoramy wydarzeń, jakie miały miejsce w państwie polskim w ciągu XX wieku.

Jesteśmy świadkami przeżyć małej dziewczynki podczas podróży wielodzietnej rodziny pociągiem w 1919 roku do odradzającej się Polski. Otrzymujemy także dokładny opis systemu szkolnictwa w okresie międzywojennym i ówcześnie istniejących korporacji akademickich. Wiele miejsca Maria Aleksandra Smoczkiewiczowa poświęciła prezentacji doświadczeń, jakich doznała jej rodzina w trakcie II wojny światowej. Wprawnym okiem charakteryzowała także powojenne przemiany zachodzące w PRL.

Podstawę wydania Moich wspomnień Marii Aleksandry Smoczkiewiczowej stanowią przede wszystkim niepublikowane maszynopisy wspomnień, które powstały w latach 1991 i 1999–2001, a obecnie są przechowywane w Bibliotece Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Do publikacji zostały dołączone również relacje o latach nauki w Państwowym Liceum i Gimnazjum Żeńskim im. Generałowej Zamoyskiej i Poznańskim Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu, które ukazały się wcześniej na łamach „Kroniki Miasta Poznania”.

W Dworach Polski północno-wschodniej opisaliśmy ziemiańskie siedziby, które przetrwały do naszych czasów. W ciągu 25 lat dotarliśmy chyba do wszystkich dworów i pałaców zachowanych na terenie Litwy, Białorusi i Polski północno-wschodniej. Przedstawiliśmy je w ośmiu pozycjach książkowych i dziesiątkach artykułów publikowanych w czasopismach popularnonaukowych i krajoznawczych.

W kwietniu ubiegłego roku rozpoczął się proces beatyfikacyjny autora tych wspomnień. Ziemianina, prawdziwego gospodarza, Polaka i bohatera dla jednych, obszarnika i wyzyskiwacza dla drugich. Człowieka przez Polskę całkowicie zapomnianego i lekceważonego, za to docenionego przez komunistyczną Białoruś. Jest bowiem Edward Woyniłłowicz jednym z wielu Polaków, uznawanych dziś za białoruskich bohaterów narodowych. Hołd składa mu zarówno baćka Łukaszenka, jak i wierni Kościoła Katolickiego w jego rodzinnej Mińszczyźnie.

Amerykańska Polka to swego rodzaju list miłosny do męża i jego ojczyzny, łączący w sobie wielką miłość i szczęście z ogromną tragedią rodzinną oraz tragedią kraju, który w 1939 roku stanął nad przepaścią.

Korespondencja Pruszyńskiego przenosi nas w świat rejentów, podkomorzych, hrabiów i książąt, sporów granicznych i majątkowych, szlacheckiego samorządu i rosyjskich wojskowych, a więc niemal w magiczny świat Mickiewiczowskiego Pana Tadeusza, z tą jednak różnicą, że umiejscowiony na Wołyniu, Podolu i Ukrainie.

Polacy słyną z zamiłowania do świętowania oraz z bogatych obyczajów. Szczególnie warte uwagi są tradycje i zabawy polskiego ziemiaństwa i arystokracji odnoszące się do ważnych dat roku liturgicznego oraz okoliczności życia rodzinnego.

Rytm życia polskiego ziemiaństwa wyznaczały nie tylko zmieniające się pory roku i doroczne święta, lecz także zestaw ściśle przestrzeganych reguł. Autor rekonstruuje niepisany kodeks postępowania i etykietę, które obowiązywały w przeszłości i są respektowane aż po dziś dzień. Zasady ilustruje barwnymi wspomnieniami oraz anegdotami. 

Drugie, uaktualnione wydanie wyjątkowego przewodnika zawierającego krótkie opisy 69 obiektów (wraz z ilustracjami), które najlepiej eksponują tradycje siedziby ziemiańskiej. Dzięki temu przewodnikowi Czytelnik może sobie zaplanować wycieczkę po całej Polsce trasą ziemiańską, nocując wyłącznie w dworach i pałacach. 26 obiektów spośród wymienionych w przewodniku oferuje takie usługi.

"Tom ten mógłby nazywać się Kres ziemiaństwa, ale dla Autorki emocjonalnie i duchowo kresem tym nie jest. Jest świadoma, co niosą, dla niej i jej najbliższych, przemiany lat 1944/1945. Pomimo to i mimo podeszłego już wieku imperatyw pracy na rzecz ziemi i jej płodów, któremu wraz z mężem byli całe życie wierni, nie gaśnie. To jeszcze nie czas odpoczynku - obejmują prowadzenie zakładu ogrodniczego na ziemiach zachodnich. Starają się przekazać wnukom wszystkie wartości, które były dla nich tak ważne w czasie zaborów i odrodzonej II Rzeczpospolitej. Zarówno dwa tomy poprzednie, jak i ten wciąga czytelnika w prawdziwą historię prawdziwych ludzi, opisaną w dobrym literackim stylu. Warto czytać, warto zekranizować".