Czechy. Początki państw - Marzena Matla-Kozłowska

Założona przez Wikingów w drugiej połowie IX wieku Ruś szybko wypłynęła na arenę wielkiej polityki. Wojownicy ruscy wyprawiali się do Konstantynopola i na dalekie azjatyckie stepy, niszcząc państwo potężnych niegdyś Chazarów. Z potęgą państwa ruskiego liczyli się jego sąsiedzi. Dwa wielkie ośrodki Rusi – Kijów i Nowogród Wielki już na przełomie X/XI wieku przekształciły się z małych handlowych placówek w wielkie metropolie. O ochrzczenie Rusi zabiegali dwaj cesarze, bizantyjski i niemiecki. Decyzja Kijowa przesądziła raz na zawsze o wschodnim obliczu państwa. Jednak na początku XII wieku Ruś rozpadała się na coraz mniejsze księstwa dzielnicowe, na znaczeniu stracił Kijów. Ogólną słabość państwa w początkach XIII wieku wykorzystają Tatarzy.

Rzymska Europa nie legła w gruzach, lecz uległa ewolucyjnemu przekształceniu.
Według Petera Heathera rzymski kolos w IV wieku był potężny jak dawniej i bynajmniej nie chwiał się na glinianych nogach. Co więc było przyczyną upadku? Autor, posługując się barwnym językiem, wskazuje głównych podejrzanych. Czyni to na podstawie najnowszych badań archeologicznych i wnikliwej interpretacji źródeł historycznych. Prawdziwym katalizatorem upadku cesarstwa zachodniego było jedno brzemienne w skutki wydarzenie z 376 roku: nagłe pojawienie się nowego, budzącego grozę ludu - Hunów.

Książka, napisana przystępnym, a jednocześnie pięknym językiem, stanowi pierwszy tom monumentalnych "Dziejów Polski" autorstwa wybitnego historyka z Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Andrzeja Nowaka.

Badacz dziejów późnego cesarstwa rzymskiego, podejmując się spisania historii Hunów, na wstępie musi zaznaczyć, że przedstawia swoim czytelnikom opowieść bez początku i bez końca, i do tego taką, w której trudno się zorientować. W niniejszej książce zatem musimy zadowolić się, wzorem niektórych Rzymian, rozpoczęciem opowieści o Hunach nie w Mongolii, lecz w dorzeczu Kubania, i od wyznania, że nie wiemy o nich nic pewnego aż do czasu, kiedy pod koniec IV wieku naszej ery napadli na Ostrogotów. Nasza opowieść zakończy się upadkiem imperium Attyli i bezpośrednim pokłosiem tego wydarzenia.