Centralny Okręg Przemysłowy (COP) 1936-1939. Architektura i urbanistyka - Marcin Furtak

POTĘGA STALOWEJ WOLI to album bogato ilustrowany archiwalnymi i współczesnymi zdjęciami sprzętu wojskowego wytwarzanego w Hucie "Stalowa Wola" jednym z kluczowych zakładów polskiego przemysłu obronnego. W pierwszej części albumu autor przedstawia historię produkcji sprzętu artyleryjskiego, opancerzonych transporterów gąsienicowych oraz pojazdów inżynieryjnych opartych na radzieckiej licencji. W drugiej części charakteryzuje najnowsze konstrukcje zgodne ze standardami NATO przeznaczone dla współczesnych wojsk inżynieryjno-saperskich i rakietowo-artyleryjskich. Liczne fotografie prezentują nowoczesne maszyny inżynieryjne, pojazdy minowania narzutowego, samobieżne haubice i moździerze oraz wyrzutnie rakietowe.

Książka Tomasza Bolanowskiego Architektura okupowanej Łodzi. Niemieckie plany przebudowy miasta przedstawia mniej znaną kartę historii Łodzi w czasie okupacji. Łódź miała się stać prawdziwym niemieckim miastem. Autor przedstawia plany, zamierzenia urbanistyczne i architektoniczne Niemców. Już w styczniu 1940 r. okupant prawie czterokrotnie powiększył administracyjne granice miasta, a w ciągu roku gotowy był Plan Gospodarczy Łodzi sporządzony przez prof. Walthera Bangerta z biura Alberta Speera. W październiku 1941 r. rozkazem Adolfa Hitlera Łódź została objęta ustawą o Neugestaltung deutscher Städte. Były to dokumenty umożliwiające jej kompleksową przebudowę.

Ponad sto budynków, wiele niepublikowanych dotąd materiałów ikonograficznych. Nowe ustalenia związane z historią obiektów oparte na niewykorzystanych dotychczas źródłach archiwalnych to efekt nie tylko żmudnych poszukiwań, ale przede wszystkim detektywistycznego zacięcia autorki, która zaprasza w fascynującą podróż szlakiem krakowskiej architektury II Rzeczypospolitej.

Do książki dołączona mapa Stołecznego Królewskiego miasta Kraków.

Większość opisanych w książce budowli już nie istnieje. Zniknęły żydowskie dzielnice z miast i miasteczek. Nieliczne zachowane budynki zmieniły właścicieli i swoje funkcje. Nie ma już bazarów i ulic, na których słychać rozmawiających i bawiące się dzieci. Modlących się Żydów można spotkać tylko w ocalałych kilkunastu domach modlitwy i kilku synagogach. Po wielkiej barwnej społeczności została tylko cisza.

Album przedstawia świat, który zniknął w wyniku kataklizmu drugiej wojny światowej i żyje już tylko na zdjęciach.

Montownie samochodów stanowiły ważny dział polskiego przemysłu motoryzacyjnego w okresie dwudziestolecia międzywojennego. W książce autor opisuje kulisy ich powstania, etapy działalności i program produkcyjny. Opracowanie ma charakter pionierski; przybliża wiele mało znanych faktów z historii krajowej motoryzacji, a niektóre z zawartych w nim ilustracji są publikowane po raz pierwszy. Oprócz zakładów zlokalizowanych w granicach II Rzeczypospolitej uwzględniono także montownię pojazdów Hudson i Essex (Hudsexway), działającą na terenie Wolnego Miasta Gdańska. Cenne uzupełnienie publikacji tworzą zestawione w tabelach dane techniczne opisywanych modeli i informacje statystyczne dotyczące liczby zmontowanych egzemplarzy.

Drugi tom serii opowiada o przedwojennym województwie śląskim. Autorzy publikacji szczegółowo omawiają zagadnienia związane z architekturą mieszkaniową Katowic, a także budownictwem szkolnym i wojskowym. Obszerny tekst przybliża architekturę przemysłową, która stanowiła nie tylko ważny element rozwoju ekonomicznego państwa, ale również koronny argument za nowoczesnością II RP. Niejako na drugim biegunie znajduje się prezentacja luksusowej willi prezydenta Mościckiego, tak zwanego zameczku, w Wiśle. Pejzaż architektoniczny województwa dopełniają teksty o architekturze Śląska Cieszyńskiego oraz refleksje nad różnymi nurtami stylistycznymi w architekturze Katowic. Całość ilustrują liczne fotografie, zarówno współczesne, jak i archiwalne.

Stalowa Wola – serce i perła Centralnego Okręgu Przemysłowego, to obok Gdyni drugi symbol polskiego cudu gospodarczego oraz nowoczesnych rozwiązań urbanistycznych XX wieku. Album prezentuje zainteresowanym architekturę tego młodego przemysłowego miasta, zwłaszcza tę z drugiej połowy lat trzydziestych minionego stulecia, stanowiącą doskonały przykład awangardowego wówczas modernizmu. Modernistyczna zabudowa Stalowej Woli została przez jej twórców umiejętnie wzbogacona o elementy oryginalnego – zarówno w sztuce europejskiej, jak i polskiej – stylu art déco, który aspirował do rangi stylu państwowego II RP.