Café Katedra. Szkice o rewolucji w Kościele - Ewa Polak-Pałkiewicz

"U samych korzeni zapaści Zachodu kryje się kryzys kulturowy i tożsamościowy. Zachód już nie wie, kim jest, ponieważ już nie wie i nie chce wiedzieć, kto go ukształtował, kto go utworzył takim, jakim był i takim, jakim jest. Wiele krajów nie zna dzisiaj swojej historii. To paraliżowanie samego siebie w naturalny sposób prowadzi do upadku., który otwiera drogę nowym cywilizacjom barbarzyńskim".

Ta wypowiedź kardynała Saraha streszcza zamysł jego trzeciej książki rozmów z Nicolasem Diatem. Proste stwierdzenie: nasz świat stoi nad przepaścią. Kryzys wiary i Kościoła, schyłek Zachodu, zdrada jego elit, relatywizm moralny, niczym nieograniczona globalizacja, nieokiełznany kapitalizm, nowe ideologie, polityczne wypalenie, wypaczenia islamskiego totalitaryzmu... Nadszedł czas, by postawić bezkompromisową diagnozę. Chodzi o coś więcej niż o analizę wielkiej przemiany naszego świata: uświadamiając powagę kryzysu, przez jaki przechodzimy, kardynał dowodzi, że uniknięcie piekła świata bez Boga, świata bez człowieka, świata bez nadziei, jest możliwe.

Przeprowadzając tę ambitną refleksję, kardynał Sarah pochyla się nad wszystkimi bez wyjątku kryzysami współczesnego świata i udziela ważnej lekcji duchowej: z drogi swego życia człowiek powinien uczynić doświadczenie wznoszenia duszy i dzięki temu, odchodząc z tego życia, będzie stworzeniem wznioślejszym niż u początków drogi.

Rebelia. Kościół katolicki i kulturowa rewolucja to książka o ostatecznym cywilizacyjnym starciu między Kościołem katolickim a Oświeceniem – wojnie rozgrywającej się na naszych oczach od przeszło sześćdziesięciu lat.

Atak wrogów Kościoła, według E. Michaela Jonesa, skupił się na trzech głównych obszarach: edukacji, publicznej promocji nieprzyzwoitości, demontażu pojęć takich jak tradycyjny model rodziny i seksualności. Autor ukazuje, jak doszło do stworzenia nowej wywrotowej broni – ideologii kontrolowanego rozbudzania libido, która, w myśl jej twórców, ma doprowadzić ostatecznie do powszechnej laicyzacji. Książka jest dobrą analizą negatywnej roli, jaką w tej wojnie odegrały świeckie sądy, kościelne uczelnie oraz owoce, które przyniósł światu Sobór Watykański II.

Jones opisuje przebieg katolickich bitew z mediami i ośrodkami kultury masowej, zwłaszcza z Hollywood, ujawnia także źródła i scenariusze rebelii, która przeniosła się na łono samego Kościoła. Fundament, na którym opiera się działająca w Kościele piąta kolumna, to według autora książki tzw. amerykanizm – ideologia próbująca pogodzić mistyczne Ciało Chrystusa na ziemi z koncepcją idealnego, liberalnego państwa, którym miałyby być Stany Zjednoczone Ameryki. Idea ta, potępiona jeszcze przez papieża Leona XIII w Testem Benevolentiae Nostrae, wróciła niepostrzeżenie po Soborze Watykańskim II, ukradkiem zaabsorbowana przez rzymskokatolickie magisterium, stała się powodem jego niebezpiecznego rozdwojenia.

Oto kolejna książka Arcybiskupa Jana Pawła Lengi. Zainspirowany ciepłym przyjęciem Przerywam zmowę milczenia, Abp. Lenga ponownie zasiada przed pisarskim pulpitem, aby jeszcze raz przypomnieć to, ku czemu każdy człowiek winien dążyć wszelkim wysiłkiem i przez całe swoje życie: Zbawienie. Oraz o tym, co owemu dążeniu wściekle stawać będzie na drodze...

„Mało kto z nas zdaje sobie do końca sprawę z tego, że diabeł dziś uzurpował już sobie wszystko i wkracza do najświętszego miejsca. Znajdujemy się w chwili wielkiej próby, nie tylko każdy z nas, ale całe dzieło Chrystusa, Jego Kościół. Ale Kościół nie będzie zwyciężony przez tego, który dawno już wszystko przegrał. Diabeł nie ma przyszłości i ci, którzy poszli za nim i psują ten świat i Kościół według jego wskazówek, oni też nie mają przyszłości”.

Niniejsza książka jest opowieścią o kryzysie. Tym najpoważniejszym, bo dotykającym sfery ducha, kryzysie naszego kręgu cywilizacyjnego ukształtowanego przez chrześcijaństwo przekazane ludom Europy przez Kościół rzymski.Jaka jest przyczyna tego kryzysu, alias kto lub co za tym stoi?

„Lektura dzieła Tradycja kontra modernizm kardynała Louisa Billota to uczta dla intelektu spragnionego przejrzystych wywodów i czystej katolickiej prawdy. Styl francuskiego teologa, doskonale oddany w polskim przekładzie Marcina Beściaka, jest niezwykle przystępny jak na dzieło tej kategorii. Widać w nim geniusz oraz tradycję jezuickiej pedagogiki, łączącej erudycję z prostotą wypowiedzi. (...) Kardynał Billot, znakomity przedstawiciel rzymskiej szkoły teologicznej i odnowy tomistycznej, napisał swe dzieło w formie thrillera teologicznego: po przedstawieniu katolickiego pojęcia Tradycji i bezlitosnej krytyce historycznej metody badań, autor postanowił w ostatnim rozdziale oddać głos samej herezji modernizmu. Można powiedzieć, że synteza jezuity genialnie wyraziła pozory wewnętrznej spójności tego błędnego systemu.”

W epoce liberalizmu, w której przyszło nam żyć, jako „katolickie” nierzadko prezentowane są dziś opinie, które wywodzą się raczej ze świata nieprzychylnego Kościołowi i które nie wprost (a czasami i wprost!) atakują dogmaty Magisterium kościelnego. Leksykon modernistów polskich, odwołując się do encyklik papieskich i orzeczeń soborowych, demaskuje te próby.

Lektura dla czytelników interesujących się przeszłością i teraźniejszością Polski, sensem naszych zmagań z historycznymi wrogami, głębszą perspektywą odzyskania ładu politycznego, a także ładu w życiu rodzinnym i społecznym. Dla wszystkich ceniących piękny język, dowcip i potoczystą narrację.

Autorka pokazuje w kilkunastu odsłonach istotę naszego sporu z Niemcami – także z Rosją – odwołując się do wydarzeń najnowszej historii i tych dawniejszych, a także do pojęć i kategorii, które pozwalają zrozumieć, że mamy do czynienia nie tylko ze sporem politycznym, ale z czymś o wiele głębszym i ważniejszym. Że w istocie chodzi w nim o ocalenie tożsamości Europy.

Narracja obejmuje szereg wyrazistych i barwnych postaci naszej historii i kultury i mocno wpisuje się w dyskusję o naszej kulturze i tożsamości w nawiązaniu do setnej rocznicy odzyskania Niepodległości oraz do aktualnych wydarzeń politycznych w Polsce. Wizja tego, czym byliśmy jako Rzeczpospolita Obojga Narodów, zarysowana jest szeroko, z przywołaniem cech szlachty i jej brawury, religijności, fantazji, ale także szerokich horyzontów oraz malowniczego obrazu kultury szlacheckiej i ziemiańskiej, z jej typową gościnnością, sztuką wychowania dzieci, obcowania z ludźmi różnych stanów.

Czy pigułka i zapoczątkowana przez nią rewolucja seksualna przyniosła rzeczywiście wyzwolenie, przede wszystkim kobietom? Pół wieku to czas na tyle długi, że można było zebrać wystarczającą ilość danych statystycznych i przeprowadzić badania, a na ich podstawie ukazać cały dramat dzieci tej rewolucji – nas wszystkich, ludzi początku XXI wieku. O tym właśnie pisze w tej książce Mary Eberstadt, nie uciekając od ukazywania najbardziej bulwersujących wydarzeń i zmian, jakie dokonały się w kulturze i obyczajach współczesnego świata, oraz kontrowersyjnych opinii, bezlitośnie obnażających zaślepienie i ukryte motywy działania współczesnych szermierzy „postępu”.

Autorytet Kościoła przejawiał się w tym, że pilnował, zachowywał, przekazywał i chronił Bożą prawdę, i w tym, że potępiał, zwalczał, i skutecznie gromił przeciwne Bożej prawdzie błędy.

Kościół w historii był Kościołem walczącym. Żyć – znaczyło głosić z mocą dogmat i potępiać przeciwne mu argumenty. Jeśli to potępienie miało być realne, a nie abstrakcyjne, musiało też wskazywać z całą mocą na ludzi, którzy te błędy przyjmowali i wyznawali.

Władza, która miała formalne umocowanie w urzędzie papieskim, władza piętnowania błędów stała się pierwszą ofiarą soboru. Jeśli władza nie działa, nie wskazuje, kto jest, a kto nie może być nauczycielem katolickim, zanika autorytet Kościoła i autorytet papieża.

Papieże mogą pozostać medialnymi celebrytami, ale gubią autorytet. Prawda, której byli strażnikami, została zmuszona do milczenia. Dogmat już nie wiąże. Dogmat stał się opinią i poglądem. Nie otwiera bram do Nieba. Nie przenosi poza czas. Zamiast podlegać władzy Boga, świat ulega tyranii doczesności i włącza się w budowę globalnej, lepszej przyszłości.

Dogmat i tiara to książka o porzuceniu dogmatu, o paraliżu zasady dogmatycznej. O zjawisku, które widać gołym okiem, kiedy jawni heretycy nie tylko są tolerowani, ale wręcz robią kościelne kariery, kiedy wielu biskupów chce błogosławić czynnych homoseksualistów, a siostry zakonne – bronić aborcji.

Nie da się głosić prawdy wiary bez potępienia jej przeciwieństwa. To relatywizacja aktu wiary. To w istocie subtelna i łagodna forma uśmiercenia dogmatu, coś jak eutanazja.

Nie wystarczy powiedzieć, że Chrystus jest Synem Bożym, zawsze trzeba dodać, że każdy, kto tak nie uważa, jeśli tylko nie znajduje się w stanie nieprzezwyciężonej niewiedzy, błądzi, okazuje Bogu nieposłuszeństwo, lekceważy Boży nakaz. Powiedzieć to pierwsze bez dodania tego drugiego, to nic nie powiedzieć.

Książka autorstwa największego znawcy tej tematyki w Polsce

W ramach niniejszego, frapującego wywiadu biskup Athanasius Schneider dokonuje trzeźwej i wnikliwej analizy panoszących się w Kościele kontrowersji oraz najbardziej palących kwestii naszych czasów, niosąc jasność i nadzieję znękanym katolikom. Wśród poruszanych przez księdza biskupa zagadnień znalazły się między innymi: rosnący zamęt doktrynalny, granice władzy papieskiej, dokumenty Soboru Watykańskiego II, Bractwo św. Piusa X, ideologie antychrześcijańskie i zagrożenia polityczne, trzeci sekret fatimski, tradycyjna forma rytu rzymskiego Mszy Świętej oraz synod amazoński. Niczym jego patron z IV wieku, św. Atanazy Wielki, biskup Schneider mówi rzeczy, których inni nie powiedzą, nieustraszenie podążając za radą św. Pawła:
Głoś naukę, nastawaj w porę, nie w porę, [w razie potrzeby] wykaż błąd, poucz, podnieś na duchu z całą cierpliwością, ilekroć nauczasz (2 Tm 4, 2).
Jego spostrzeżenia dotyczące wyzwań, przed którymi stoi dziś Chrystusowa owczarnia, są zasadniczą lekturą dla tych, którzy są lub pragną być wyczuleni na znaki naszych czasów. Analogicznie do Raportu o stanie wiary Josepha Ratzingera z 1985 r., Christus Vincit stanie się głównym punktem odniesienia na najbliższe lata.

Historycy są jednomyślni: Grzegorz Wielki był postacią niepospolitą, która miała kluczowy wpływ na kształt rodzącego się średniowiecza po upadku Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego. Czy jednak tamte czasy były rzeczywiście tak różne od naszych? Grzegorz kształtował osobowość, zdobywał wielorakie doświadczenie właściwe dla ludzi władzy (zarówno tej świeckiej jak i kościelnej), a następnie sprawował urząd papieski w czasach brutalnych wyładowań geopolitycznych, barbarzyńskich najazdów, ciągłych niepokojów społecznych, a nawet katastrof (jak klęski naturalne i zarazy dżumy), głębokich podziałów kościelnych oraz nieustających rozgrywek politycznych, nie wspominając o przykuwających go w czasie sprawowania pontyfikatu do łoża chorobach.

To właśnie w tym kontekście, który on sam uważał za preludium do mającej rychło nastąpić Apokalipsy, i w takim osobistym położeniu, naznaczonym cierpieniem, Grzegorz, ostatni Rzymianin, podjął się długofalowych, organicznych reform, które ostatecznie ocaliły nie tylko katolicyzm i Kościół, ale także – w dłuższej perspektywie – spuściznę starożytności i kiełkującą wówczas cywilizację łacińską, której jest niezaprzeczalnym współtwórcą.

W ostatnich latach niemal nieustannie słyszymy i czytamy o konieczności zmian w Kościele. Które z nich są możliwe, które dopuszczalne, a które jedynie dezorientują lub wprost uderzają w to, co niezbędne w wierze i w przekazywaniu wiary? Mówi się również, że „Kościół musi się nieustannie reformować” – ale bez sprecyzowania co może a co nie może podlegać reformie zdanie to staje się beztreściowym banałem.

Spróbujmy więc ustalić na czym polega życie wiary, co jest niezbędne w jej trwaniu, w Boski sposób niezmienne, a co może lub czasami powinno podlegać zmianie planowanej przez człowieka – i to ze świadomością, że rzeczy zmienne i niezmienne leżą blisko siebie i zwykle nie da się ich rozdzielić prostą linią.

Dopiero na tle tego odróżnienia będzie można powiedzieć wobec niektórych rzeczy: Non possumus.

Wielki ruch protestacyjny, który wstrząsnął Francją i Europą w maju i czerwcu 1968 r. nie oszczędził Kościoła. Niektórzy duchowni wspierali kontestacyjny zryw studencki i społeczny. Ale protest uderzył też w sam Kościół jako instytucję, stawiając pod znakiem zapytania rolę i wizerunek kapłana.

Problem opisany w tej książce przez długi czas był tematem tabu. Yves Chiron opowiada o roku 1968 w Kościele. W tym właśnie roku mają miejsce również wielkie wydarzenia kościelne: w obliczu narastającego kryzysu wiary Paweł VI ogłasza uroczyste Credo. Papież publikuje również encyklikę na temat antykoncepcji, Humanae Vitae, która dla wielu stanie się bardzo kontrowersyjna, w tym także dla niektórych episkopatów. Teologia wyzwolenia pojawia się w pełnym rozkwicie na konferencji w Medellin. Systematyczny przegląd ówczesnych dokumentów, źródeł prasowych i świadectw głównych aktorów tych dramatycznych wydarzeń został zwieńczony przez eksploracje wielu archiwów, zwłaszcza bardzo bogatych Archiwów Diecezji Paryża, co czyni z tej książki wyjątkowe dzieło, ukazujące w nowym świetle zamęt, jaki zapanował w Kościele w roku 1968, czego skutki niewątpliwie trwają do dzisiaj.

Wielu ludzi, tak niewierzących, jak i katolików, widzi we Franciszku bohatera: z jednej strony skromnego przywódcę Kościoła, a z drugiej superpapieża, który wykorzystując swoją władzę, czuwa nad światem przeżywającym globalne kryzysy od zmiany klimatu i masowych migracji po plagę nędzy i głodu. Jednocześnie Franciszek dzieli swój Kościół, dążąc do zmian, zwłaszcza w sprawach małżeństwa, seksualności i rozwodów. Wielu katolików uważa te zmiany za niedopuszczalne, za zdradę nie tylko nauczania Kościoła, lecz także słów samego Jezusa Chrystusa. Pontyfikat Franciszka jest oszałamiającym sukcesem, fenomenem medialnym lecz także ryzykowną rozgrywką, która doprowadziła autorytet papieża do punktu krytycznego, grożącego nie tylko buntem, lecz także schizmą.

Wybitny historyk i pisarz prof. Wojciech Roszkowski, twórca takich bestsellerów jak Świat Chrystusa, Roztrzaskane lustro i Bunt barbarzyńców, w żadnym wypadku nie zgadza się z opiniami, że obecny kryzys jest zwiastunem ostatecznego upadku chrześcijaństwa. Aby lepiej zrozumieć, skąd pochodzimy, podjął się dzieła niezwykłego i w dwóch potężnych tomach opisuje historię chrześcijaństwa. Pierwszy tom kończy się upadkiem Konstantynopola. Drugi będzie doprowadzony do czasów najnowszych i ukaże się na przełomie czerwca i lipca 2021 r.

Prof. Roszkowski opisuje z wielkim znawstwem i erudycją zarówno budowniczych, jak i niszczycieli zachodniej cywilizacji, rozprawiając się przy tej okazji z wieloma utartymi przez wieki dyskredytującymi opiniami. Ilustracje do tych niezwykle interesujących szkiców z dziejów chrześcijaństwa stanowią wspaniałe dzieła sztuki największych mistrzów; również po tym widać, jaką potężną inspiracją dla wielkich artystów była Biblia.