Brzozowa i okolica Zakliczyna nad Dunajcem. Obraz etnograficzny zbiór z lat 1897-1906. Część V - Jan Świętek

Atlas ukraińskich gwar nadsańskich stanowi swego rodzaju pomnik gwar, które po 1945-1947 r. zachowały się tylko w kilku wsiach w Polsce oraz w języku przesiedleńców (głównie na Ukrainie). Atlas z jednej strony pokazuje zasięgi poszczególnych wyrazów czy zjawisk fonetycznych i gramatycznych, z drugiej - dzięki mapom zbiorczym i podsumowaniu - stanowi swego rodzaju monografie gwary. Znaczenie "Atlasu" polega także na tym, że materiały zostały zebrane przez świetnego dialektologa - Stefana Hrabca w latach 1938-1939, a więc przed wysiedleniem większości nosicieli gwary.

Z Przedmowy

" Kolejny, IV tom monografii Świętka Brzozowa i okolica Zakliczyna nad Dunajcem, zawiera drugą część - Gromada i społeczeństwo, najobszerniej uwzględnionego w niej tematu: Zwyczaje i pojęcia prawne. Pierwsza z nich ogłoszona w tomie III - Rodzina, obejmuje ponad 160 stron druku, ta druga blisko 320, razem ponad 480 stron. Zasadniczą część obydwu opracował Świętek niewątpliwie na początku naszego stulecia, gdy skończył gromadzenie materiałów terenowych. Nie udało mu się całości dość szybko dopracować i wydać, odłożył to na czas późniejszy, który nadejść miał jednak dopiero teraz, pod koniec stulecia".

Album przedstawia kolekcję fotografii autochromowych Tadeusza Rzący (1868-1928), prekursora fotografii barwnej w Polsce. Ten unikatowy zbiór ukazujący w kolorze świat początku wieku znajduje się w Muzeum Historii Fotografii w Krakowie. Tekst wstępu wprowadza czytelnika w historię fotografii autochromowej i dokonania Tadeusza Rzący, a interesującym kontrapunktem dla prezentowanych zdjęć jest wywiad z Adamem Bujakiem, który w archiwalnych fotografiach Rzący odnajduje wspólnotę spojrzenia na piękno małopolskiego krajobrazu i zabytki Krakowa.

Celem pracy Dwór, wieś i plebania w przestrzeni społecznej zachodniej Małopolski w latach 1772-1815 jest zbadanie wpływu przemian społecznych, gospodarczych i politycznych, dokonujących się w drugiej połowie XVIII i na początku XIX w., na funkcjonowanie środowiska wiejskiego zachodniej Małopolski. W szczególności chodzi tu o ukazanie: funkcjonowania dworu, plebanii i wsi w przed- i porozbiorowych warunkach prawno-politycznych; wpływu zmienności epoki na przestrzeń społeczną (m.in. wpływ zmiany granic państwowych na położenie prawno-polityczne i aktywność poszczególnych grup społecznych i jednostek, tworzenie się elity wiejskiej i kształtowanie świadomości społecznej); oddziaływania reform społecznych i gospodarczych z lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XVIII w. na wzajemne relacje pomiędzy szlachtą, chłopami i duchowieństwem.