Bitwa Wołyńsko-Podolska 5 IX - 21 X 1920 - Praca zbiorowa

Kolejny tom cyklu Kulisy wywiadu II RP poświęcony jest operacjom wywiadowczym Oddziału II Sztabu Generalnego/Głównego. Tym razem autor szczególny nacisk położył na sprawy związane z działalnością szpiegowską na kierunku niemieckim przy aktywnym udziale funkcjonariuszy Straży Granicznej. Przebieg granicy polsko-niemieckiej, ustalony podczas konferencji w Wersalu, nie zadowalał żadnej ze stron. Dla Niemców konieczność oddania Polsce fragmentów terytorium Pomorza oraz Górnego Śląska była 'pomyłką wersalską'.

Popularnonaukowa monografia ukazująca polsko-ukraińskie walki o Lwów, toczone od jesieni 1918 aż do wiosny 1919 roku. Walki te, stanowiące część zmagań o kształt wschodniej granicy państwa polskiego, zdecydowały o tym, że miasto kresowe Lwów znalazło się w granicach Polski.

Wojna 1920 roku z Rosją sowiecką miała decydujący wpływ nie tylko na kształt odradzającej się Polski, ale także na losy jej ówczesnego sojusznika – Ukraińskiej Republiki Ludowej. Był to sojusznik realny, z którym przed rozpoczęciem działań wojennych została podpisana ugoda polityczna i konwencja wojskowa. Mimo znaczącej przewagi sił polskich, wojnę tę należy pojmować jako polsko-ukraińsko-bolszewicką. Będąca tematem niniejszego opracowania historia 6 Siczowej Dywizji Strzeleckiej Armii URL, od jej sformowania wczesną wiosną 1920 roku, poprzez szlak bojowy, do internowania późną jesienią tegoż roku, jest dobrą ilustracją polsko-ukraińskiego współdziałania w tym czasie. Tak sformułowany temat nie był dotąd podejmowany ani przez polskich, ani też ukraińskich badaczy.Wojna 1920 roku z Rosją sowiecką miała decydujący wpływ nie tylko na kształt odradzającej się Polski, ale także na losy jej ówczesnego sojusznika – Ukraińskiej Republiki Ludowej. Był to sojusznik realny, z którym przed rozpoczęciem działań wojennych została podpisana ugoda polityczna i konwencja wojskowa. Mimo znaczącej przewagi sił polskich, wojnę tę należy pojmować jako polsko-ukraińsko-bolszewicką. Będąca tematem niniejszego opracowania historia 6 Siczowej Dywizji Strzeleckiej Armii URL, od jej sformowania wczesną wiosną 1920 roku, poprzez szlak bojowy, do internowania późną jesienią tegoż roku, jest dobrą ilustracją polsko-ukraińskiego współdziałania w tym czasie. Tak sformułowany temat nie był dotąd podejmowany ani przez polskich, ani też ukraińskich badaczy.

Przewodnik po genezie i przebiegu konfliktu na froncie wschodnim - aż po wojnę domową w Rosji i wojnę polsko-bolszewicką

- Szczegółowy i przystępny opis tła i przebiegu konfliktu na froncie wschodnim, łącznie z wojną domową w Rosji i wojną polsko-bolszewicką.

- Ponad 200 niezwykłych fotografii i rysunków ukazujących żołnierzy, sprzęt, broń i dowódców obu stron.

- Ponad 20 kolorowych przejrzystych map głównych bitew i kampanii, od Tannenbergu i bitwy nad Jeziorami Mazurskimi po bitwę warszawską w wojnie polsko-bolszewickiej.

- Barwny opis początkowych sukcesów Niemców i Rosjan na froncie wschodnim, "wielkiego odwrotu" z 1915 roku, odrodzonego optymizmu 1916 roku, dwóch rewolucji 1917 roku oraz walki bolszewików z siłami "białej" Rosji oraz niepodległej Polski.

"Rok 1920" Józefa Piłsudskiego to wykładnia myśli strategicznej Marszałka spisana bezpośrednio po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej. Wojny, w trakcie której osamotniona i zrujnowana Polska obroniła swoje istnienie przed bolszewicką nawałą i zatrzymała pochód rewolucji na zachód Europy. Książka wydana po raz pierwszy w 1924 roku ukazuje się w wolnej Polsce po raz pierwszy po drugiej wojnie światowej. Pomimo upływu czasu nie straciła na aktualności. Obecne wydanie poprzedza przedmowa płk. dra hab. Juliusza Tyma, podsumowująca główne inicjatywy badawcze dotyczące tej wojny.

 Ta książka to jedno z niewielu (obok „Pożogi" Z. Kossak-Szczuckiej i „Na ostatniej placówce" E. z Zaleskich Dorożyńskiej) pięknych świadectw siły polskości na Kresach i dramatu, jaki spotkał wiernych jej obrońców na najdalej wysuniętych placówkach.

Los jeńców rosyjskich wziętych do niewoli przez Wojsko Polskie w wojnie 1919-1920 przestał być jedynie przedmiotem badań historyków i awansował do rangi problemów politycznych. Rosjanie starają się udowodnić, że winy historyczne leżą po obu stronach i tak jak Katyń obciąża ich sumienie, Polacy odpowiadają za eksterminację jeńców radzieckich w wojnie 1919-1920 roku, m.in. w tzw. obozach śmierci w Strzałowie i Tucholi.

Praca przedstawia działania wojenne na Mazowszu Północnym latem 1920 roku w kontekście Bitwy Warszawskiej, rozstrzygającej o losach odrodzonej Polski.

,, Jest to typowy warchoł i partyzant, lecz doskonały żołnierz, i umiejętny raczej ataman niż dowódca w europejskim stylu... Bije bolszewików w wielu wypadkach lepiej od sztabowych generałów[...]. Nie żałuje cudzego życia i cudzej krwi , zupełnie tak samo jak własnej. Dajcie mu być sobą, bo innym być nie potrafi".
Marszałek Józef Piłsudski

Fascynujące studium polityki międzynarodowej Polski, mocarstw zachodnich i Europy Wschodniej w latach 1918-1920. Książka wyróżniona Nagrodą Klio za rok 2001 i uznana za najlepszą analizę polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego.

Obrona Płocka przed wojskami rosyjskimi 18 - 19 sierpnia 1920 r. była jednym z wielu epizodów wojny z bolszewicką Rosją i jak dotychczas pozostaje w cieniu większych zmagań i bitew tej wojny: bitwy warszawskiej, bitwy nad Niemnem, czy bitwy nad Wkrą. Jest to poniekąd zrozumiałe, bo losy wojny decydowały się właśnie w tych bitwach, tym niemniej obrona Płocka też miała znaczenie. Widomym znakiem było odznaczenie miasta Krzyżem Walecznych przez marsz. Józefa Piłsudskiego w czasie jego wizyty w Płocku 10 kwietnia 1920 r. Obrona Płocka w 1920 r. należy do najważniejszych wydarzeń w dziejach miasta w XX w. Przekonani o tym byli już ówcześni mieszkańcy, stąd coroczne uroczyste obchody rocznicy walk oraz podjęte niemal natychmiast próby odtworzenia przebiegu wydarzeń tych dwu dramatycznych dni. Dzięki temu współczesny historyk dysponuje całkiem pokaźną liczbą wartościowych źródeł i opracowań.

Feliks Rapf był jednym z wielu polskich inteligentów, którzy w okresie I wojny światowej znaleźli się w szeregach armii austro-węgierskiej, a później walczyli o granice odzyskanej II Rzeczpospolitej. Wyróżniały go pasja wysokogórskiego turysty i zamiłowanie do fotografii. Obie te cechy wraz z lekkością pióra i bogactwem przeżyć sprawiają, że jego wspomnienia są pasjonującą i barwnie oddającą ówczesne realia lekturą.

Mało znane fakty, dokumenty, cytaty, zakulisowa walka polityczna i dyplomatyczna, charyzmatyczna postać przywódcy Józefa Piłsudskiego, bohaterstwo polskich żołnierzy.

Andrzej Nowak - wybitny historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, przedstawia przebieg i konsekwencje kampanii 1919-1920. Opowieść o wojnie i przełomowym zwycięstwie, które ocaliło Polskę i Europę przed bolszewizmem. Liczne ilustracje, reprodukcje dzieł sztuki, mapy, zdjęcia archiwalne, współczesne fotografie utalentowanego reportera Michała Klaga z pola bitwy podczas inscenizacji walk pod Ossowem, niezwykle staranne opracowanie graficzne i edytorskie.

Wyjątkowa publikacja o bitwie, którą historycy i politolodzy uznali za jedną z najważniejszych w dziejach świata.

Zamoyski pisząc o Bitwie Warszawskiej, spotykał się z uczestnikami walk, co zaowocowało żywą i wartką narracją. Barwne epizody oddające klimat epoki przetykane są świetnie naszkicowanymi portretami najważniejszych postaci ówczesnego konfliktu. Zamoyski przebieg bitwy opisuje szczegółowo, ale unika przy tym nieprzyjaznych dla czytelnika specjalistycznych opisów taktyki wojennej.

Niezaprzeczalnym atutem książki jest jej szata graficzna – żadna dotychczas wydana książka o Bitwie Warszawskiej nie zawierała tak wielu starannie dobranych zdjęć – czarno-białych i kolorowych. Polskie wydanie książki przygotowane przez Wydawnictwo Literackie różni się pod tym względem znacząco od wydania angielskiego.

Wspomnienia wojenne z lat 1918-1920, dotyczące konfliktu niepodległej Polski z bolszewicką Rosją, to cenne źródło do poznania dziejów oddziału kawalerii II Rzeczypospolitej, który nie został jeszcze w sposób wyczerpujący opisany, a mianowicie 13. Pułku Ułanów Wileńskich. Autorem wspomnień jest pochodzący z ziemi szczuczyńskiej ułan 13. pułku Stefan Szyłkiewicz.

Podejmując się w latach sześćdziesiątych XX w. opisania wydarzeń wojennych, których był uczestnikiem, stworzył niemal kronikę szlaku bojowego pułku wiodącego od Szczuczyna przez Brześć, Kobryń, Pińsk, Baranowicze, Kojdanów, Mińsk, Borysów, Połock i Wilno po udział w bitwie warszawskiej, a następnie walki o Litwę Środkową. Nie spodziewał się jednak, że praca ta ściągnie na niego represje. Inwigilowany przez organy bezpieczeństwa PRL, ograbiony przez nie z posiadanych egzemplarzy wspomnień, które trafiły na lata do esbeckich archiwów, Szyłkiewicz zmarł w 1979 r., nie doczekawszy się ich zwrotu. Dziś, w setną rocznicę odzyskania niepodległości, wspomnienia powracają i miejmy nadzieję trafią do powszechnego obiegu, świadcząc o wysiłku polskiego oręża na rzecz Niepodległej.