Bałkany na Ukrainie. Bułgarzy, Gagauzi i Albańczycy z ukraińskiego Budziaku - praca zbiorowa

"Pestki winorośli i trzy jabłka. Reportaże z podróży do Gruzji i Armenii” to książka barwna i smakowita, pełna zapachów, smaków i tajemnic, jakie skrywają Gruzja i Armenia - kraje, o których wiemy ciągle mało poza kilkoma frazesami i stereotypami. Marcin Sawicki, uważny i wrażliwy podróżnik, barwnie opisując zarówno bogatą historię i kulturę tego regionu, jak i współczesność, życie codzienne zwykłych ludzi, wykracza poza ramy klasycznego reportażu. Ta książka, wzbogacona licznymi fotografiami, to coś więcej niż reportaż, przewodnik czy proza podróżnicza. Pestki winorośli i trzy jabłka to lektura dla tych, którzy chcieliby jeszcze przed podróżą dowiedzieć się czegoś więcej o regionie, do którego zmierzają, poznać ludzi i klimat, pooddychać atmosferą mitycznego Kaukazu. To książka w sam raz dla każdego, zamierzającego dobrze się przygotować do wyprawy do Gruzji i Armenii, włóczęgi i turysty, którego nie zadowoli suchy opis zabytków i historii, jaki znaleźć można w klasycznych przewodnikach. To także książka dla każdego, kogo ciekawi po prostu ten niezwykły i magiczny zakątek świata, jakim jest bez wątpienia Kaukaz, Gruzja i Armenia.

Wyjątkowa publikacja, która w atrakcyjnej albumowej formule przybliża blisko 100 ostatnich lat wspólnych losów, historii i lojalnej przyjaźni Gruzinów i Polaków. Poznajemy historię gruzińskich oficerów, którzy wyemigrowali do Polski po sowieckiej agresji na ich kraj w 1921 roku, a których Marszałek Piłsudski przyjął do Armii Polskiej z zachowaniem ich dotychczasowych stopni wojskowych.
Odkrywamy dramatyczne losy wspólnej walki w kampanii wrześniowej, a później w Armii Krajowej. Śledzimy historię Gruzinów, którzy za lojalną służbę nowej ojczyźnie w Lesie Katyńskim.
W swej polski-gruzińskiej wędrówce - dowiadując się na czymś polegała idea prometejska zapoczątkowana przez Józefa Piłsudskiego, a kontynuowana w czasach współczesnych przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego - dochodzimy do roku 2008 i słynnego wiecu w Tbilisi podczas rosyjskiej agresji na Gruzję. Dodatkowym atutem albumu jest przybliżenie gruzińskiej kultury oraz prezentacja przepięknych pejzaży i unikatowej architektury gruzińskiej, w Polsce praktycznie nieznanej.

Dzisiejszy obwód zakarpacki przez kilkaset lat wchodził w skład Królestwa Węgier. Do sowieckiej Ukrainy włączył go Józef Stalin w 1944 roku. Zamieszkuje go 35 narodowości, mających charakter autochtoniczny. 

Książka w formie reportażowo-publicystycznej pokazuje całe bogactwo regionu, jego bardzo złożoną historię i kulturę. Pokazuje bezwzględny proces sowietyzacji Zakarpacia i prześladowania mniejszości narodowych; opisuje też losy zamieszkujących te tereny nacji w wolnej Ukrainie i ich zmagania z ukrainizacją. 

Głównym przesłaniem książki jest teza, że aspirująca do Unii Europejskiej Ukraina znajdzie w niej godne miejsce, jeżeli nauczy się przestrzegać praw mniejszości narodowych i zacznie traktować je jako część swojego bogactwa, a nie zagrożenie. 

Książka jest poświęcona historii głównych narodowości bałkańskich - Albańczyków. Bułgarów, Chorwatów, Greków. Rumunów, Serbów i Słoweńców - w XVIII i XIX wieku.

Celem książki jest ukazanie sytuacji żydów na chrześcijańskim i muzułmańskim Bliskim Wschodzie takiej, jaką w drugiej połowie XII wieku oglądał Beniamin z Tudeli podczas swej wędrówki, na tle jurydycznego uregulowania statusu ludności żydowskiej w prawodawstwie poszczególnych krajów. Rozprawa nie ma jednak charakteru czysto komparatystycznego; nie pretenduje do udzielenia odpowiedzi na pytanie, pod czyim panowaniem – chrześcijańskim czy muzułmańskim – żydom żyło się lepiej. Zmierza natomiast do wykazania prawdziwości tezy o istnieniu głębokiego rozdźwięku między literą prawa a jego nieskutecznością, zarówno na niekorzyść, jak i na korzyść ludności żydowskiej.

Większa część tego tomu odnosi się do powojennych doświadczeń krajów bałkańskich, omawiając powstanie powojennych państw komunistycznych oraz ich rozwój wewnętrzny do 1980 roku. Szczegółowo omówiono odrębne drogi, jakimi od 1945 roku podążało pięć państw tego regionu. Książkę rozpoczyna przedstawienie sytuacji wewnętrznej w Bułgarii, Grecji, Czarnogórze, Rumunii i Serbii pod koniec XIX wieku. Wówczas to, pomimo nękających je problemów wewnętrznych, niepodległe państwa skupiły się na pozyskiwaniu ziem wciąż znajdujących się pod rządami Turków osmańskich i Habsburgów. Dążenie do zjednoczenia poszczególnych państw i narodów doprowadziło do wojen bałkańskich w 1912 i 1913.