Architektura międzywojennego Krakowa 1918-1939. Budynki, ludzie, historie - Barbara Zbroja

Autor omawia najważniejsze budynki publiczne powstałe pomiędzy dwiema wojnami światowymi. Szczególną uwagę zwraca na gmachy wybudowane na kresach wschodnich, które przez wiele lat były zapomniane ze względu na powojenną sytuację polityczną, a z pewnością zasługują na uwzględnienie w dziejach architektury polskiej. Przedstawiając kolejne przykłady, kreśli opowieść, z której wyłania się tło historyczne – każdy gmach miał manifestować stabilność i potęgę państwa polskiego. 

Przedwojenny Kazimierz był wyjątkową dzielnicą Krakowa. Na początku stanowił samodzielne miasto, w którym obok siebie mieszkali przedstawiciele dwóch religii i dwóch narodów: Polacy i Żydzi. Obok siebie stały kościoły i synagogi, na targach handlował i stary Żyd, i krakowska przekupka, w żydowskich sklepach kupowali Polacy, a w polskich Żydzi. I choć czasem dochodziło do mniejszych lub większych niesnasek, życie toczyło się zwyczajnym rytmem, wyznaczanym pracą, odpoczynkiem i odrębnymi nakazami religijnymi. Ten album zabiera nas w czasy przedwojennego Kazimierza. Zdjęcia pochodzące ze zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa oraz Narodowego Archiwum Cyfrowego pokazują jego zabytki, a także codzienne życie mieszkających tam Żydów i chrześcijan. Widzimy ich jak pracują, robią zakupy, spacerują, modlą się i świętują.

Książka Tomasza Bolanowskiego Architektura okupowanej Łodzi. Niemieckie plany przebudowy miasta przedstawia mniej znaną kartę historii Łodzi w czasie okupacji. Łódź miała się stać prawdziwym niemieckim miastem. Autor przedstawia plany, zamierzenia urbanistyczne i architektoniczne Niemców. Już w styczniu 1940 r. okupant prawie czterokrotnie powiększył administracyjne granice miasta, a w ciągu roku gotowy był Plan Gospodarczy Łodzi sporządzony przez prof. Walthera Bangerta z biura Alberta Speera. W październiku 1941 r. rozkazem Adolfa Hitlera Łódź została objęta ustawą o Neugestaltung deutscher Städte. Były to dokumenty umożliwiające jej kompleksową przebudowę.

Centralny Okręg Przemysłowy (COP) 1936–1939. Architektura i urbanistyka to także hołd złożony pamięci polskich architektów i inżynierów międzywojnia, pracy budowniczych i tysięcy ludzi, bez których COP nigdy by nie powstał. O znaczeniu tego największego przedsięwzięcia inwestycyjnego II Rzeczypospolitej świadczą do dzisiaj obiekty, będące niezmiennym źródłem inspiracji.

Drugi tom serii opowiada o przedwojennym województwie śląskim. Autorzy publikacji szczegółowo omawiają zagadnienia związane z architekturą mieszkaniową Katowic, a także budownictwem szkolnym i wojskowym. Obszerny tekst przybliża architekturę przemysłową, która stanowiła nie tylko ważny element rozwoju ekonomicznego państwa, ale również koronny argument za nowoczesnością II RP. Niejako na drugim biegunie znajduje się prezentacja luksusowej willi prezydenta Mościckiego, tak zwanego zameczku, w Wiśle. Pejzaż architektoniczny województwa dopełniają teksty o architekturze Śląska Cieszyńskiego oraz refleksje nad różnymi nurtami stylistycznymi w architekturze Katowic. Całość ilustrują liczne fotografie, zarówno współczesne, jak i archiwalne.

Obawy, z którymi wchodzili mieszkańcy Krakowa w okres II Rzeczypospolitej, okazały się niekiedy całkiem uzasadnione. Sen z powiek spędzały im nie tylko problemy ekonomiczne i ich konsekwencje, ale również szeroko rozumiane kwestie bezpieczeństwa i porządku publicznego. W uliczkach i zakamarkach Królewsko-Stołecznego Miasta Krakowa, miejsca pełnego majestatycznej, podniosłej atmosfery duchowej i kulturowej stolicy Polski, usłyszeć można było nie tylko dźwięk wawelskich dzwonów, ale również głos jego ograbianych, gwałconych i mordowanych mieszkańców oraz krzyk ich oprawców. Oni wszyscy również tworzyli historię tego miasta. Książka Krzysztofa Kloca poświęcona jest ważnej, acz często zapomnianej kwestii marginesu społecznego w międzywojennym Krakowie.

Reprint oryginału wydanego w 1886 roku zawierającego akwarele ukazujące piękną architekturę dawnej stolicy. 

Książka składa się z 24 chromolitografii wykonanych na podstawie akwarel Juliusza Kossaka oraz Stanisława Tondosa.
W książce znajdują się teksty historyczne profesora Władysława Łuszczkiewicza - pierwszego w Polsce nowoczesnego historyka sztuki, malarza, profesora Szkoły Sztuk Pięknych oraz dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie.
Dodatkowo przedmowa książki napisana została przez Maryana Sokołowskiego - profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, historyka sztuki oraz konserwatora zabytków.

Stefan Szyller (1857-1933) był jednym z najwybitniejszych i najbardziej wziętych architektów polskich na przełomie wieków XIX i XX. Gorąco miłując wszystko, co polskie, we wszystkich niemal budowlach swoich wprowadzał motywy polskiego odrodzenia i baroku. W pracach swych, ogłoszonych drukiem: O attykach polskich i wklęsłych dachach; Nie zatracajmy charakteru chaty polskiej; W obronie budownictwa drzewnego; Czy mamy polską architekturą; Tradycja budownictwa ludowego w architekturze polskiej; Jak odbudować wieś polską, udowadnia pochodzenie architektury polskiej od prastarej ciesiołki słowiańskiej, nieznanej u innych narodów, tworzącej czysto polskie bryły architektoniczne i swoiste zdobnictwo.

Książka opowiada o powstawaniu i przemianach zabudowy mieszkaniowej dla kolejarzy.

Publikacja przedstawia przekształcenia tej grupy zabudowy od początku istnienia kolei do pierwszych lat XXI w. na wybranych przykładach z terenu Śląska i Wielkopolski – obszarów kraju, które otrzymały najlepiej rozwiniętą sieć kolejową.

W książce zostały także ukazane zagrożenia, jakie dotyczą tych obiektów. Całość wzbogacają plany, schematy i liczne unikalne fotografie.

Architektura szkolna II Rzeczypospolitej (1918-1939) ukazuje, jak rozwijało się polskie szkolnictwo, jak projektowano i realizowano budynki, będące połączeniem tradycji i nowoczesności. "Budujmy szkoły!" - w myśl tego hasła wznoszono nie tylko reprezentacyjne gmachy w dużych miastach, ale także wiele szkół na wsiach i w miasteczkach. Rozwój szkolnictwa powszechnego był priorytetem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, a projekty szkół często powierzano znanym, w tym najwybitniejszym architektom.

Celem nowej publikacji Michała Pszczółkowskiego jest popularyzacja wiedzy na temat międzywojennej architektury szkolnej, wiele uwagi poświęcono zagadnieniom opieki i ochrony istniejących budynków. W książce zostały też uwzględnione obiekty z terenu Kresów Wschodnich, znajdujące się obecnie za wschodnią granicą Polski. Architekturę szkolną II Rzeczypospolitej wzbogacają unikalne materiały archiwalne i współczesne zdjęcia, dokumentujące stan międzywojennych budynków szkolnych.