Akcja "Wisła" 1947 - Misiło Eugeniusz

Pierwsza popularnonaukowa książka stanowiąca pełen zarys stosunków polsko-ukraińskich w latach 1943-1947. Autor przedstawia przebieg krwawego konfliktu jaki rozgorzał pomiędzy Polakami i Ukraińcami, a którego ramy chronologiczne wyznaczają dwa często przywoływane wydarzenia historyczne: rzeź wołyńska, czyli czystka etniczna dokonana na Polakach przez nacjonalistów ukraińskich w 1943 roku, oraz akcja &"Wisła", przymusowe wysiedlenia Ukraińców z południowo-wschodniej Polski. Zatrważający bilans konfliktu do dziś ciąży na zbiorowej pamięci Polaków i Ukraińców.

Autor ukazał zbrodniczą działalność nacjonalistów ukraińskich w Bieszczadach w latach 1939-1948. Ta piękna kraina - od czasów piastowskich należąca do Polski - obficie spłynęła krwią jej mieszkańców w latach II wojny światowej, a nawet po jej zakończeniu. Stanisław Żurek wiele lat zbierał dokumenty i materiały na temat zbrodni nacjonalistów ukraińskich w tym rejonie, którzy w okrutny sposób wymordowali ponad 1800 Polaków oraz wspólnie z Niemcami prawie wszystkich Żydów. Dopiero przeprowadzona w 1947 roku operacja "Wisła", powstrzymała zbrodnie ludobójstwa w Bieszczadach.

Autor, opierając się na dokumentach i relacjach świadków wydarzeń, przedstawia samoobronę Polaków przed ludobójstwem UPA na Kresach Południowo-Wschodnich II Rzeczpospolitej w latach 1939-1946. Zbrodnie UPA swym barbarzyństwem i okrucieństwem przewyższały wszystkie inne, jakich doznał naród polski w czasie II wojny światowej. Autor wyjaśnia okoliczności powstania i funkcjonowania polskich oddziałów samoobrony, w czasie okupacji niemieckiej i II okupacji sowieckiej.

Fascynujące wspomnienia Jeffreya odtwarzają niezapomniany nastrój Warszawy w latach Polski Walczącej i są jedynym świadectwem tego, jak walka AK była widziana oczyma cudzoziemca. Rony przestał być jednak cudzoziemcem. Zakochał się nie tylko w Polce, Marysi, przyszłej żonie, która ukrywała go w Warszawie. Zakochał się w Polsce i Polakach. Pisze o niej z głębokim sentymentem. O tę Polskę walczył na polskiej ziemi, narażając na każdym kroku własne życie, które był gotów za nią oddać. Narażał się nieustannie na aresztowanie, tortury śledztwa i śmierć. Jego przygody opisane w tej książce są jednym pasmem cudownych ocaleń.

Książka ta ukazuje nieznany, zamojski fragment dziejów Resortu Bezpieczeństwa Publicznego oraz Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, organów państwowych, które wywarły zdecydowany wpływ na powstanie i funkcjonowanie Polski Ludowej.

Książka rzeszowskiej serii oddziałowej. Jej celem jest odtworzenie historii Rzeszowskiego Okręgu Narodowej Organizacji Wojskowej - Narodowego Zjednoczenia Wojskowego w latach 1944-1947. Wiosną 1946 r., obejmował on swą działalnością północną część ówczesnego województwa rzeszowskiego oraz fragmenty województw lubelskiego i kieleckiego.

W pracy udokumentowano genezę operacji "Wisła", podkreślając i przypominając, że była wymuszona zbrodniczą działalnością band UPA, wcześniej na Wołyniu i na Podolu i stanowiła wówczas jedyny skuteczny środek zapobiegający dalszemu ludobójstwu w południowo-wschodniej Polsce. W czasie II wojny światowej ukraińscy szowiniści z UPA zamordowali ok. pół miliona Polaków. Jeszcze kilka lat po wojnie płonęły polskie wsie i mordowani byli ludzie. Do czasu przeprowadzenia operacji "Wisła", bandy UPA wymordowały w okrutny sposób na terenie obecnego województwa lubelskiego i rzeszowskiego ponad 20 tys. Polaków. Tymczasem przedstawiciele nacjonalistów ukraińskich coraz natarczywiej i z coraz większym tupetem żądają rehabilitacji banderowców i upowców, oraz przyznania tej zbrodniczej organizacji praw kombatanckich.

Repatriacja czy deportacja – książka podejmująca próbę odpowiedzi na pytanie, czy przesiedlenie 482 tysięcy Ukraińców z Polski do Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w latach 1944-1946 było jedną z wielu repatriacji przeprowadzanych w konsekwencji zmian granic powojennej Europy czy też klasyczną deportacją, stanowiącą nieodłączny element stalinowskiej polityki narodowościowej.

Z wiślanej delty. Tczew, Gdańsk, Żuławy, Malbork to publikacja, która przenosi czytelnika do II połowy XIX wieku. świata, w którym sąsiadują ze sobą nowoczesne gdańskie kamienice i prototyp dorożki - taradajki, a w tle widzimy bogactwo regionalne Żuław, z wysuwającą się na plan pierwszy wyjątkową siecią kanałów. Wszystko zaś okraszone filozoficznymi dygresjami, z których wiele zachowało aktualność do dziś. Jak stwierdza znany gedanista, Andrzej Januszajtis, "lektura tej książki jest jak przyjemny spacer z mądrym przewodnikiem, odsłaniającym naszym oczom pełnię piękna naszych stron".

Literatura kajakowa do najbardziej popularnych nie należy - tym bardziej kibicuję każdemu, kto odważy się odłożyć wiosło i chwycić za pióro (tudzież klawiaturę komputera). Tomasz Andrzej Krajewski podjął się niełatwego zadania. Nie przepłynął Atlantyku, Amazonki ani Rio Colca, ale - niczego nie ujmując Królowej Polskich Rzek - Wisłę. Moczył pióro to z prawej, to z lewej niezliczoną ilość razy, by następnie historię tych pociągnięć wiosłem i historię ziem, które przemierzał, przelać na karty tej książki.

Królowa polskich rzek to naturalnie Wisła, rzeka będąca sercem Polski, do dzisiaj nieokiełznana, szeroko rozlewająca swe wody skrzące się w słońcu i ciemne, pełne wirów w głębinach kędy płynie nurt. Piękna i groźna, wesoła i siejąca grozę oraz strach, ale również dająca chleb rzeszom wydobywającym z niej piasek piaskarzy i flisaków spławiającym nią potężne pnie drzewne i towary. Karmiąca tych, co łowili w niej ryby poprzez wieki. A było to bogactwo. Maleńkie zwinne karaski, ościste węgorze i jesiotry oraz inne ryby pojawiające się w niej okresowo, czasem za sprawą przypadku. Groźna, kiedy swe wody wylewała, wchodząc głęboko w tkankę miejską Solca, Czerniakowa, a nawet Sielc i długo podwarszawskiego jeszcze Wilanowa.

Reportaż Krzysztofa Potaczały ukazuje różne odcienie zbrojnego konfliktu ukraińsko-polskiego na rubieżach Rzeczypospolitej. Autor dotarł nie tylko do intrygujących dokumentów, lecz przede wszystkim do uczestników wydarzeń.

Operacja „Wisła” nie zakończyła się wraz z wypędzeniem na Ziemie Odzyskane Ukraińców i mieszanych rodzin ukraińsko-polskich – trwa w przekazywanej z pokolenia na pokolenie pamięci. To wspólna pamięć Polaków i Ukraińców, choć w dużej mierze rozumiana i odczuwana inaczej; nacechowana nieufnością, pretensją i niechęcią do wybaczenia win.

Książka ta, to rezultat wieloletniej pracy Autora, który w oparciu o zebrane przez siebie materiały i zeznania świadków oraz dokumenty z Instytutu Pamięci Narodowej i Stowarzyszenia Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, ukazał ogrom zbrodni nacjonalistów ukraińskich na Lubelszczyźnie w latach 1939-1947.