Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży - Pyżalski Jacek

Najlepsza Książka na wiosnę - 2012

Nagroda Internautów! w konkursie NK na wiosnę otrzymała książka "Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży" autorstwa Jacka Pyżalskiego!

[...] Książka jest merytorycznie znakomita, nowatorska, a przedstawione w niej wyniki własnych badań potwierdzają wdrażanie przez autora najwyższych standardów metodologii badań empirycznych. Przez najbliższe lata kolejne pokolenia badaczy będą się do nich odwoływać, gdyż nie da się pominąć tej książki w dalszych studiach nad przemocą wśród młodzieży i z udziałem nowych narzędzi komunikacyjnych. Niewątpliwie wpłynie ona także na potrzebę konstruowania nowych teorii socjalizacji i wychowania, a jeśli tak się stanie, to będzie najwyższej rangi wkładem Jacka Pyżalskiego w pedagogikę ponowoczesnej doby. Tę publikację nie tylko warto, można, ale należy jak najszybciej przeczytać, jeśli chce się dostrzec to, co naprawdę młodzież wyczynia w wirtualnej przestrzeni, usiłując zarazem wpłynąć na tę rzeczywistą.[...]

z recenzji prof. Bogusława Śliwerskiego

Książka stanowi pogłębioną naukową monografię problemu agresji realizowanej przez młodzież za pomocą nowych mediów (internetu i telefonów komórkowych).

Zawiera wprowadzenie teoretyczne dotyczące nowych mediów, funkcjonowania młodych ludzi w ich świecie oraz aspektów związanych z tzw. komunikacją zapośredniczoną i wpływu nowych mediów na dzieci i młodzież. Czytelnik dowie się z książki nie tylko o rozpowszechnieniu zjawiska, ale także o jego uwarunkowaniach i konsekwencjach.

Autor monografii przedstawił szerokie omówienie problematyki bullyingu, cyberbullyingu wraz z charakterystyką roli sprawcy i ofiary, typologii zjawisk i ich współwystępowania.

Część badawcza opiera się o trzy duże projekty badawcze - reprezentatywne badania polskich gimnazjalistów, badania nauczycieli oraz studentów, w których zostały wykorzystane metody badawcze zarówno o charakterze jakościowym (wywiady, wywiady online, grupy fokusowe), jak i ilościowym (badania kwestionariuszowe).

Książkę kończą wnioski dotyczące wychowania młodych ludzi w świecie nowych mediów, w szczególności w obszarze profilaktyki i interwencji związanej z agresją elektroniczną.

Spis treści:

Wstęp       9

1. Charakterystyka świata nowych mediów      13
1.1. Czym są nowe media?      14
1.2. Cechy nowych mediów      19

2. Komunikacja zapośredniczona przez komputer      25
2.1. Komunikacja tekstowa      27
2.2. Komunikacja wizualna i dźwiękowa      29
2.3. Generalne charakterystyki komunikacji zapośredniczonej przez komputer      30

3. Nowe media jako środowisko socjalizacyjne, czyli człowiek w komunikacji
zapośredniczonej      39
3.1. Mechanizmy funkcjonowania człowieka w kontekście komunikacji
zapośredniczonej      40
3.2. Instrumenty mediów społecznych      49

4. Młodzi ludzie jako pokolenie cyfrowych tubylców       65
4.1. Wykorzystanie nowych mediów       70
4.2. Nierówności społeczne w korzystaniu z nowych technologii komunikacyjnych       73

5. Wpływ nowych mediów na dzieci i młodzież       79
5.1. Korzyści związane ze stosowaniem nowych mediów przez dzieci i młodzież       83
5.2. Zagrożenia dla dzieci i młodzieży związane z korzystaniem z nowych mediów       87
5.3. Uzależnienie od internetu i telefonów komórkowych       93

6. Normatywność w internecie       97
6.1. Normy grupowe w internecie      100
6.2. Normy dotyczące wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych 
w szkole i rodzinie      103

7. Bullying jako specyficzny rodzaj przemocy rówieśniczej      105
7.1. Typologie agresji      105
7.2. Bullying (tradycyjny mobbing)      107
7.3. Cyberbullying      119

8. Teoria ABACUS w wyjaśnianiu cyberbullyingu      139
8.1. Konsekwencje bullyingu i cyberbullyingu      142
8.2. Sprawcy bullyingu i cyberbullyingu      144
8.3. Ofiary bullyingu i cyberbullyingu      146
8.4. Sprawco-ofiary bullyingu i cyberbullyingu      153
8.5. Bullying a cyberbullying – współwystępowanie zjawisk      154

9. Nie tylko cyberbullying – w kierunku innych typów agresji elektronicznej      157
9.1. Agresja elektroniczna wobec pokrzywdzonych     158
9.2. Agresja elektroniczna wobec celebrytów      160
9.3. Elektroniczna agresja uprzedzeniowa (bias bullying)       160
9.4. Agresja elektroniczna wobec nieznajomych (impulsywna)      161

10. Metodologia badań      163
10.1. Badanie „Cyberbullying 2010”      165
10.2. Badanie „Nauczyciele 2009”      182
10.3. Badanie „Studenci 2009”      185

11. Cyberbullying i agresja elektroniczna jako ryzykowne zachowania młodzieży –
badania własne      187
11.1. Zaangażowanie młodych ludzi w nowe media i komunikację zapośredniczoną      188
11.2. Spostrzeganie zagrożeń związanych z użytkowaniem nowych mediów
(w tym agresji elektronicznej) przez uczniów i nauczycieli      193
11.3. Sposoby realizacji agresji elektronicznej i cyberbullyingu 
oraz rozpowszechnienie tych zjawisk      198
11.4. Rozpowszechnienie cyberbullyingu i bullyingu wśród gimnazjalistów      211
11.5. Poza agresję rówieśniczą – inne typy agresji elektronicznej      215
11.6. Nowe jakościowo cechy cyberbullyingu      219
11.7. Agresja rówieśnicza online i offline jako jedność      223
11.8. Charakterystyka motywacji i atrybucji działań sprawców agresji
elektronicznej      228
11.9. Konsekwencje doświadczania agresji elektronicznej i cyberbullyingu      230
11.10. Reagowanie pracowników szkoły i rodziców na sytuacje związane
z agresją elektroniczną      235
11.11. Uwarunkowania agresji elektronicznej i cyberbullyingu      239
11.11.1. Szerszy kontekst wykorzystania nowych mediów a agresja
elektroniczna i cyberbullying      239
11.11.2. Środowisko rodzinne a agresja elektroniczna i cyberbullying      244
11.11.3. Środowisko szkolne a agresja elektroniczna i cyberbullying      248
11.11.4. Środowisko rówieśnicze a agresja elektroniczna i cyberbullying      254
11.11.5. Normatywność w środowisku szkolnym i rodzinnym a agresja
elektroniczna i cyberbullying      258

12. Wnioski z przeprowadzonych badań w kontekście działań pedagogicznych 
mających na celu profilaktykę i interwencję w zakresie agresji elektronicznej      263

Bibliografia      273

Aneks      291
Załącznik I. Kwestionariusz zastosowany w badaniu „Cyberbullying 2010”      293
Załącznik II. Kwestionariusz zastosowany w badaniu „Nauczyciele 2009”      307
Załącznik III. Właściwości psychometryczne skal zastosowanych w etapie ilościowym
badania „Cyberbullying 2010”      313