1939. Obrona Polski i Europy - Tadeusz Jurga

Historyczna opowieść o kulisach sowieckiej agresji na Polskę 17 września 1939 r.

W książce przedstawiono kulisy wydarzeń poprzedzających agresje (zwłaszcza okoliczności zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow) oraz jej dramatyczne konsekwencje: aresztowania, zbrodnie wojenne, współprace hitlerowców i Sowietów przy eksterminacji Polaków, sowieckie zbrodnie więzienne i marsze śmierci, zagładę polskich oficerów w Katyniu, zbrodnicze deportacje oraz liczne prześladowania wymierzone w Kościół katolicki i polską inteligencję. Autor przypomina prawdę historyczna, która przez długie lata była przed Polakami ukrywana i zakłamywana. Nawet teraz wiele faktów wciąż zdumiewa i zaskakuje. Znakomita książka, która czyta się jednym tchem!

„Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie 1939-1946” to głównie rzecz o (geo)polityce i dyplomacji, zwłaszcza zaś o trudnych polskich kontaktach – zwłaszcza z ZSRR, ale również z Wielką Brytanią i USA. Peszke w mistrzowski sposób pokazuje gorzki los Polaków, którzy mimo ogromnego zaangażowania i daniny krwi, począwszy od Teheranu byli coraz bardziej lekceważeni przez sprzymierzeńców i stopniowo przegrywali walkę o swoją przyszłość. To tragiczna historia państwa, które padło ofiarą nie tylko agresorów, ale też sprzymierzeńców i ich wielkiej polityki. 

Tematem niniejszej książki są dzieje i rozwój jednostek powietrzno-desantowych Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Przedstawiono tu historię dwóch jednostek desantu powietrznego: 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej i Samodzielnej Kompanii Grenadierów, są to bowiem jedyne zwarte oddziały Wojska Polskiego na Zachodzie, jakie istniały w Polskich Siłach Zbrojnych na tym obszarze w interesującym autora okresie. Autor przeanalizował rozwój polskiej myśli wojskowej związanej z zastosowaniem na ówczesnym polu walki jednostek powietrzno-desantowych.

Kolejny tom serii "Mazowsze i Podlasie w ogniu 1944-1956", realizowanej przez historyków z Oddziału Warszawskiego IPN, poświęcony jest przejściu członków Stronnictwa Narodowego, Obozu Narodowo-Radykalnego "ABC" lub Ruchu Narodowo-Radykalnego "Falanga" w nowe formy organizacyjne (Organizacja Wojskowa Związek Jaszczurczy, Narodowa Organizacja Wojskowa, Narodowe Siły Zbrojne i Narodowe Zjednoczenie Wojskowe), ukształtowane podczas II wojny światowej w warunkach zagrożenia bytu narodowego i utraty niepodległości przez Polskę.

Białoruś podczas okupacji niemieckiej w latach 1941-1944 stała się polem trzyletniej konfrontacji kilku racji państwowych i narodowych. Wszystkie walczące strony na miarę swoich możliwości zmuszały miejscową ludność do posłuszeństwa za pomocą terroru i przemocy. Grabież mienia należącego do mieszkańców stała się zjawiskiem powszechnym. Najwięcej ofiar przyniosło starcie dwóch totalitaryzmów – komunistycznego i faszystowskiego, z których każdy miał zwolenników wśród miejscowej ludności. Setki tysięcy ludzi było powiązanych z niemieckim systemem władzy okupacyjnej lub podziemiem sowieckim.  Na froncie wojny domowej na Białorusi ginęło znacznie więcej ludzi niż podczas trwającej tu zbrojnej konfrontacji niemiecko-sowieckiej. Konfliktowi sowiecko-niemieckiemu towarzyszyły sprzeczności interesów polityków reprezentujących narodowe racje stanu - białoruskie, polskie, ukraińskie, rosyjskie, których konsekwencją były tysiące kolejnych ofiar...

Armia "Poznań", stacjonująca w Wielkopolskiej, była jednym z najsilniejszych zgrupowań operacyjnych wojska II Rzeczypospolitej. Dowodzona przez gen. Tadeusza Kutrzebę i zagrożona okrążeniem przez Niemców we wrześniu 1939 roku, podjęła wraz z armią "Pomorze" kontrofensywę nad Bzurą. Ta największa bitwa wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 roku przebiegała w pierwszej fazie korzystnie dla strony polskiej, ale ostatecznie niemiecka przewaga liczebna i techniczna spowodowały, że tylko nieliczne jednostki polskie zdołały przebić się do Modlina lub Warszawy.

Książka ta jest kontynuacją tematu podjętego w poprzedniej edycji tego autora obejmującej lata 1918-1924, wydanej w roku 1997. Stanowi oryginalne dzieło opracowane na podstawie unikatowych materiałów archiwalnych i informacji zaczerpniętych u źródła: konstruktorów i użytkowników samolotów.
Zawiera dziesiątki nieznanych dotychczas faktów, informacji, publikowanych po raz pierwszy zdjęć i rysunków. Stanowi bezcenne źródło wiedzy o polskich samolotach wojskowych sprzed 1939 roku. Oprócz standardowego sprzętu przedstawiono tu prototypy, samoloty doświadczalne, projekty niezrealizowane i przewidziane do realizacji po 1939. Ukazany został postęp techniczny w budowie samolotów od licencyjnych dwupłatów o konstrukcji drewnianej do rodzimych całkowicie metalowych jednopłatów stanowiących nie tylko wyposażenie naszego wojska, ale sprzedawanych również za granicę. Rozwiązania stosowane przez naszych konstruktorów weszły na stałe do kanonów techniki. Są do dzisiaj przytaczane w literaturze światowej jako wzorce i wyznaczniki polskiej drogi rozwoju konstrukcji lotniczych. Książka, która ukazuje się w serii Encyklopedia broni i uzbrojenia, stanowi bardzo cenny przyczynek do osiągnięć Polaków w zakresie jednego z najbardziej ważnych rodzajów broni, jakim jest lotnictwo wojskowe.

Publikacja jest pierwszą w historiografii polskiej próbą całościowego ujęcia dziejów Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej. W oparciu o materiały źródłowe i relacje przedstawia proces formowania i wojenne dzieje tej najmłodszej w Wojsku Polskim II RP całkowicie zmotoryzowanej jednostki. Wykazuje, że mimo nie przygotowania do wojny pod względem organizacyjnym, wyszkolenia i wyposażenia brygada odegrała istotną rolę w obronie Polski, w tym szczególnie w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim, gdzie pełniąc rolę tarana uderzeniowego Armii "Lublin" zadała Niemcom poważne straty. Brygada w walce potwierdziła dużą przydatność i możliwości bojowe tego typu jednostek. Ich brak w znacznym stopniu przyczynił się do klęski Wojska Polskiego we wrześniu 1939 roku.

Długo oczekiwane, czwarte poprawione i uzupełnione wydanie monografii Armia ,,Karpaty w wojnie 1939 roku. Obecna edycja oparta została na wydaniu z 2009 r., znacznie rozszerzonym w stosunku do dwóch poprzednich wydań (1979, 1989), na które wpływ miała cenzura. Autor dzięki drobiazgowej kwerendzie w polskich i zagranicznych archiwach dotarł do nowych źródeł i dokumentów. Pozwoliło to na pełne rozwinięcie zagadnień z konieczności przemilczanych we wcześniejszych wydaniach, takich jak starcia oddziałów armii ,,Karpaty z wojskami sowieckimi po 17 września 1939 r. i losy polskich oficerów, którzy w następstwie agresji sowieckiej zostali uwięzieni, a potem zamordowani przez NKWD, czy szczegóły obrony i okoliczności kapitulacji Lwowa. W książce znalazły się mapy, schematy oraz ponad 300 fotografii archiwalnych, a wśród nich portrety dowódców sowieckich, niemieckich i słowackich, którzy walczyli z armią Karpaty. Pełnego wyjaśnienia i dokumentacji fotograficznej doczekał się epizod udziału wojsk słowackich w wojnie 1939 r. Autor wykorzystał również ustne i pisemne relacje uczestników wojny 1939 r. Mimo upływu wielu lat od trzeciego wydania i ukazania się w tym czasie licznych publikacji dotyczących tematu, monografia dr. Daleckiego nie straciła na aktualności i zasłużenie jest uznawana za klasyczną w historiografii II wojny światowej.