PRL

Lektura słownika to niesamowita podróż w przeszłość słusznie minioną. Hasła nie są suche i lakoniczne. Autor rozbudował je, ubarwił wspomnieniami i anegdotami.

Słownik to zwierciadło codziennego życia PRL, które zostało utrwalone w języku.

Praca niniejsza stawia sobie za cel przedstawienie dokumentów, przywołanie faktów, aby zapoznać czytelnika z nieuzasadnionymi i wręcz fałszywymi zarzutami Żydów obywatelstwa polskiego wobec ówczesnych władz. Zacząć należy od bezpośredniej przyczyny oburzenia Żydów, które wywołane zostało przemówieniem Pierwszego Sekretarza KC PZPR, Władysława Gomułki w marcu 1968 roku, kiedy wezwał do przestrzegania zasady lojalności wszystkich polskich obywateli wobec swojej ojczyzny.

Peter Raina

Obie prace, choć dotyczą innego regionu i innego okresu historycznego mają ze sobą wiele wspólnego. Opowiadają one o skutkach Jałty i Poczdamu, przesunięcia granicy Polski, przymusowych przesiedleń ludności oraz stalinowskiej polityki narodowościowej dla zwykłych ludzi. Obie autorki korzystają z wywiadów „oral history” i starają się przedstawić tę historię uwzględniając perspektywę samych poszkodowanych: tych którzy zostali i tych których wysiedlono lub którzy sami zdecydowali się opuścić swoją małą ojczyznę – Polaków, Niemców, Ukraińców.

Chcielibyście przenieść się w czasie? Bohater tej opowieści, Mikołaj, pewnego dnia obudził się w świecie z przeszłości. Wszystko było inne, a w dodatku jakieś dziwaczne. Zapraszamy w podróż po Polsce lat 70. Gwarantujemy niezapomniane wrażenia!

Tom trzeci poświęcony jest w całości osobie kardynała Karola Wojtyły, wobec którego działalność operacyjna aparatu bezpieczeństwa była niezwykle rozbudowana i różnorodna. Pracę otwierają najstarsze ślady pochodzące z roku 1946, gdy Wojtyła był jeszcze klerykiem. Ostatnie materiały operacyjne sporządzone zostały w latach 70-tych. Niestety dotychczas nie odnalazły się dokumenty zawierające reakcje na wybór kardynała na Stolicę Piotrową. Wysiłki zmierzające do rozpracowania krakowskiego hierarchy, próby dezawuowania jego postaci, działania podejmowane w celu paraliżowania jego zamierzeń, rozmaite formy represji - wszystko to rozwiało się wraz z białym dymem nad Kaplicą Sykstyńską.

W czwartym tomie serii prezentowana jest postać kard. Stefana Wyszyńskiego. Książka mieści 165 dokumentów powstałych w latach 1946-1981 i dotyczących różnych aspektów aktywności duszpasterskiej i organizacyjnej kardynała Wyszyńskiego, jego współpracowników i członków rodziny.

„W zakresie naszej najnowszej historii istnieje jeszcze bardzo wiele „białych plam” – zagadnień niezbadanych i nieopisanych, życiorysów, wydarzeń. Naszym obowiązkiem jest szukać, dopisywać, poprawiać to, co już zrobione. Mamy tragiczną spuściznę po okresie Polski Ludowej (1944–1989) – panowanie bardzo ścisłej cenzury w ramach restrykcyjnych wymogów ideologicznych spowodowało, że w licznych przypadkach „dzieła” historyczne były farsą. W latach następnych, po 1989 roku, sytuacja tylko nieznacznie się poprawiła”.

Leszek Żebrowski ze wstępu

W nowej książce Tadeusza M. Płużańskiego "Oprawcy. Zbrodnie bez kary", odnajdziemy kontynuację tematów poruszonych w "Bestiach" a niekiedy rozwinięcie dramatycznych wątków historycznych o czasy współczesne. Znajdziemy opis haniebnych wydarzeń rozgrywających się w III RP, która nie stanęła na wysokości zadania. Nie tylko że nie rozliczyła winnych zbrodni na Polakach, ale stała się wręcz antytezą II RP. Tamta budowała, ta niszczy, tamta jednoczyła we wspólnym trudzie budowania dobra wspólnego - ta antagonizuje i demoralizuje. Dlatego kolejna książka Tadeusza M. Płużańskiego jest tak ważna dziś i dla przyszłych pokoleń Polaków. Jest jak kompas, który niezależnie od jego właściciela wyznacza ciągle ten sam kierunek. Dla Polski jest to kierunek ku wielkości, tak jak wielkimi okazali się bohaterowie opisani przez Tadeusza M. Płużańskiego.

Świetna monografia dziejów ważnego składnika komunistycznego panowania nad społeczeństwem. Joanna Sadowska przedstawia i wnikliwie analizuje historię masowej organizacji młodzieżowej, spośród jej podobnych, najsilniej związanej z PZPR i najbardziej wiernej, stanowiącej tzw. transmisję partii do kolejnych generacji młodzieży. Autorka referuje założenia ideowe ZMS, wewnętrzną ewolucją aktywu organizacji - od krótkotrwałego etapu jego buntu przeciw partii w imię realizacji ideałów komunistycznych do szybkiej kapitulacji oraz bezwarunkowego i oportunistycznego podporządkowania się zaleceniem hegemona, w zamian za osobiste awanse i kariery. 

Pięć historii o polskim społeczeństwie opowiedzianych z perspektywy kolejek i kolejkowiczów. Autorka przedstawia, jak ludzie poruszali się w świecie pustych półek, dojść i przywilejów, turystyki zakupowej oraz reguł czarnego rynku w kolejnych dekadach PRL-u. Opowiada o więziach i nierównościach społecznych, które jednym umożliwiały, drugim ograniczały dostęp do deficytowych towarów. Stawia też pytanie, jak doświadczenia niedoboru wpłynęły na pamięć społeczną po 1989 r. Jest to pierwsza systematyczna analiza łącząca historię z socjologiczną wiedzą o powojennej i współczesnej Polsce.

Poruszający opis powojennej Polski oraz życia w PRL-u, pokazany z perspektywy jednego człowieka. Dzięki sfabularyzowaniu swoich wspomnień autorowi udało się nie tylko przekazać potężną dawkę historii z życia w PRL-u, ale pokazać sieć układów i zależności, w których rączka rączkę myje… i nie zawsze wiadomo, kto podstawił nogę. Książka nie tylko bawi, uczy, zaskakuje i wzrusza, ale też czasami wywołuje poczucie złości i niezgody na panujące wówczas normy i obyczaje.

Józef Marecki