Militaria, dzieje oręża, wywiad

Józef Piłsudski miał kiedyś powiedzieć, że w prowadzonej przez Polskę grze z bolszewikami chodzi o to, by zajrzeć do mózgu Lenina. Niestety, plan Marszałka Polski – zwłaszcza ze względu na wyjątkową skuteczność sowieckiej operacji „Trust” i nie przepracowanie jej straszliwych skutków w Polsce po 1927 r. – nie został zrealizowany. 
Sowiecki operator „Trustu” Artur Artuzow oznajmił, że „począwszy od 1922 roku agenci OGPU nawiązali kontakt ze służbami wywiadowczymi Estonii, Polski, a później Finlandii i Łotwy”, „działalność agentury KRO OGPU za lata 1923–1924 doprowadziła do tego, że sztaby europejskich wywiadów były w 95% zaopatrywane w materiały przygotowywane w Ludowym Komisariacie Obrony oraz Ludowym Komisariacie Spraw Zagranicznych”. Po wielu latach okazało się zatem, że to nie Piłsudski, ale Paduszek zajrzał do mózgu Lenina ukazując precyzyjnie wszystkie pasywa i aktywa polskiego wywiadu. Wyjątkowa, bo nowatorska i przełomowa książka.

– Sławomir Cenckiewicz, dyrektor Wojskowego Biura Historycznego im. gen. broni K. Sosnkowskiego

Książka ujawnia skrywane przez dziesięciolecia tajemnice funkcjonowania polskiego Biura Szyfrów i jego niezwykłe sukcesy odniesione podczas wojny z bolszewicką Rosją w latach 1918-1920. Systematyczne łamanie kluczy szyfrowych nieprzyjaciela umożliwiło odczytanie kilku tysięcy bolszewickich szyfrogramów i miało wielki wpływ na zwycięstwo odniesione w tej wojnie.

Słowo rewolucja ma podwójne znaczenie. Taką nazwę nosił szyfr wprowadzony przez Rosjan w przededniu szturmu Warszawy. Symbolizuje ono też zatrzymanie nad Wisłą bolszewickiej rewolucji niesionej w 1920 r. na bagnetach Armii Czerwonej. Ukazanie genezy i dokonań najnowocześniejszej i najgłębiej utajnionej gałęzi polskiego wywiadu wojskowego – radiowywiadu i kryptologii.

Opatrzona blisko 520 zdjęciami, biografia dowódcy 2. Pułku Piechoty Saperów Kaniowskich za sprawą odkrytych i dotąd niepublikowanych archiwaliów ujawnia nieznane i przemilczane wydarzenia z życia oficera. Autor książki Zbigniew Kiełb podkreślił, że publikacja powstała w wyniku pewnego impulsu i nigdy nie była planowana. Książka jest cegiełką, gdyż zysk z jej sprzedaży zostanie przeznaczony na pokrycie kosztów pamiątkowej tablicy, poświęconej 62 poległym żołnierzom walczącym w latach 1918-1920 w 100. rocznicę bitwy pod Kaniowem, którą odsłonięto w Puławach 13 maja 2018 r.

Książka generała Josepha Rotha, bohaterskiego dowódcy XIV Korpusu w bitwie pod Limanową-Łapanowem jest relacją z pierwszej ręki, poświęconą jednej z bardziej znanych bitew na południowym odcinku frontu wschodniego. Dzięki ofiarności legionistów Józefa Piłsudskiego, huzarów pułkownika Othmara Muhra czy Tyrolczyków z XIV Korpusu stała się symbolem zarówno dla Polaków, jak i Węgrów oraz Austriaków. Także inne narody monarchii naddunajskiej miały swój udział w tym zwycięstwie. Na wzgórzach pod Rajbrotem krwawiły również niemieckie pułki rezerwowe, które przeszły prawdziwy chrzest bojowy. Dla wielu zaś żołnierzy wszystkich trzech armii zaborczych było to ostatnie starcie, o czym świadczą liczne cmentarze wojenne rozsiane po wzgórzach Beskidu Wyspowego.

Monografia Zgrupowania AK „Radosław” wypełnia lukę w historiografii okresu II wojny światowej, jest także hołdem dla wysiłku jego żołnierzy w walce o trwałość Państwa Polskiego oraz idee wolnej i niepodległej Polski. Zgrupowanie, dowodzone przez ppłk. Jana Mazurkiewicza „Radosława”, wywodziło się z oddziałów dyspozycyjnych Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej oraz takich struktur jak: Centrala Zaopatrzenia Terenu i Referat „993/W” II Oddziału KG AK połączonych w okresie przedpowstańczym w samodzielną jednostkę. Przez 63 dni Powstania Warszawskiego przeszło ono krwawy szlak bojowy z Woli poprzez Stare Miasto, Śródmieście, Czerniaków, Mokotów, zakończony w Śródmieściu. Zgrupowanie stanowiło szturmową jednostkę powstańczą, wykorzystywaną do wspierania zagrożonych odcinków oraz do wykonywania szczególnie trudnych zadań bojowych. 

Autor książki zaprasza w pasjonujący świat życia XVII-wiecznych żołnierzy. Obraz życia ówczesnego żołnierza jawi się jako niezwykle bogaty i różnorodny. Obok splendorów i wspaniałego wyglądu czy fantazji bohaterów staropolskiego oręża widnieją nędzne losy wojskowej zbiorowości, prowadzące do ekstremalnych sytuacji, np. kanibalizmu, żebraczego kija i rozsypanych kości w dalekich krajach. Życie pojedynczego żołnierza także charakteryzowało się zmiennością bytowania i pełne było przypadków. Nie jest to bynajmniej koniec młodzieńczych wyobrażeń o żołnierzach XVII-wiecznych, kształtowanych na podstawie losów Sienkiewiczowskich rycerzy, ponieważ jest coś pociągającego w tej epoce. W dalszym ciągu przewijają się przed nami barwne obrazy, nadal fascynuje husaria w czasie szarży pod Kircholmem lub Wiedniem, bohaterskie obrony twierdz, postacie słynnych zagończyków, dalekie rajdy lisowczyków etc. Jednak konfrontacja wyobrażeń ze źródłami historycznymi i literaturą przedmiotu spowodowała, że wojskowość staropolska nabrała nowych, pełniejszych wymiarów. Problematyka życia codziennego armii koronnej i litewskiej nie jest wcale mniej fascynująca, gdyż w ten zakres wchodzą zarówno zagadnienia kultury materialnej, jak i pojawiają się wcale nierzadko wątki kawalerskiej fantazji.

Zamach na Kennedy'ego. Agenci Tajnej Służby przełamują milczenie to obowiązkowa pozycja dla fascynatów jednego z najsłynniejszych prezydentów świata – Johnna F. Kennedy’iego oraz jego żony – Jacqueline. Nie jest to kolejna książka opowiadająca o tym, jak wspaniałymi i wpływowymi byli ludźmi. To wspomnienie z nieco innej strony.