I wojna światowa

I wojna światowa nie tkwi w świadomości poznaniaków tak mocno, jak II wojna. Głównie dlatego, że konflikt zbrojny rozgrywał się z dala od granic miasta. Ale gdy bliżej przyjrzeć się dziejom poznańskich rodzin, szybko okaże się, że nie ma w mieście takiej, której przodkowie nie doświadczyliby tragicznych losów pierwszego wielkiego konfliktu zbrojnego w Europie.

Wojna miała trwać krótko, bo zaledwie kilka miesięcy, trwała cztery długie lat i spustoszyła kontynent. W walkach zginęły tysiące mieszkańców Poznania, dla wielu z nich bitwa  pod Verdun stała się symbolem tej wojny i najbardziej rozpoznawalnym hasłem.

O przyczynach, bitwach, żołnierzach i ofiarach wielkiej wojny jest ten tom Kroniki Miasta Poznania.

Tom poświęcony przełomowym wydarzeniom roku 1918, dla uczczenia stulecia polskiej niepodległości i rocznicy wybuchu zwycięskiego powstania wielkopolskiego. Jego pierwsza część przybliża listopadowe wydarzenia związane z falą niemieckiej rewolucji, która otworzyła drogę grudniowemu zrywowi Wielkopolan. Teksty zebrane w drugiej części „Kroniki” omawiają zaangażowanie Polaków – ludzi i rozmaitych struktur – reprezentujących różne wyobrażenia i postawy służące ostatecznie polskiemu zwycięstwu. Część ostatnia rozlicza się z tym, co po powstaniu pozostało, i w jaki sposób była i jest pielęgnowana pamięć o nim.

W tomie znalazły się teksty w większości niepublikowane. Są więc relacje prostych żołnierzy dezerterujących z wojska pruskiego, by formować polskie oddziały strzelców konnych, ułanów, piechoty czy lotników, ich dowódców – w tym gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego, spiskowców z tajnych organizacji patriotycznych. Autorzy dodają własne komentarze, opisują atmosferę panującą wówczas w ich domach rodzinnych i dzielnicach.

Wspomnienia najstarszego z braci Starzyńskich - Romana, "Cztery lata wojny w służbie Komendanta. Przeżycia wojenne 1914-1918", to książka wspaniała. Opowiada o młodym człowieku, idealiście oddanym idei niepodległościowej idącemu na wojnę wbrew swojemu słabemu zdrowiu. Poznajemy go od lat jego wczesnej młodości w zaborze rosyjskim, śledzimy jego losy w Krakowie, a potem na froncie. Obserwujemy jak dojrzewa intelektualnie i politycznie. Widzimy, jaki wpływ wywiera na niego postać Komendanta - Józefa Piłsudskiego.