Historia Polski

W trzecim tomie serii „Dokumenty do Dziejów Stosunków Polsko-Ukraińskich 1939-1945” zawarto dane imienne i liczbowe dotyczące eksterminacji ludności polskiej zamieszkującej województwa południowo-wschodnie II Rzeczypospolitej i część województwa lubelskiego, dokonanej przez nacjonalistów ukraińskich, oparte na archiwaliach Rady Głównej Opiekuńczej uratowanych i opracowanych przez Józefa i Jana Widajewiczów.

Książka podejmuje ważny temat dla poznania przeszłości tej części ziem Rzeczypospolitej, która skutkiem naszej polskiej niefrasobliwościi zachłanności państw sąsiednich znalazła się pod panowaniem austriackim (...). Praca Franciszka Wasyla to poważne studium historyczne,dobrze zaplanowane, z jasno nakreślonymi celami poznawczymii świetnie osadzone w płaszczyźnie przyjętego tu wycinka czasoprzestrzeni dziejów. Autor widzi zatem wyraźnie to, co najistotniejsze, (...) postrzega Galicję w strukturach Rzeczypospolitej,a jednocześnie bacznie zwraca uwagę na zachodzące zmiany porozbiorowe.

Album ten, to druga z serii po nagradzanej „Ormiańskiej Warszawie” (2012), pełna ciekawej treści, napisana ze znawstwem przedmiotu i werwą publikacja autorstwa prof. Krzysztofa Stopki i prof. Andrzeja A. Zięby, wydana przez Fundację Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich.

Otrzymujemy bardzo dobrą, pionierską pracę o ważnym, acz dotychczas nieco zapoznanym problemie. Autorowi udało się zebrać i przebadać imponującą ilość materiałów i przedstawić zupełnie nowe spojrzenie na kwestie konwersji Żydów na chrześcijaństwo w Rzeczypospolitej Obojga Narodów doby nowożytnej.

Od końca wieku XVI nastąpiły znaczne zmiany w rozmieszczeniu populacji polskich Żydów: mieszkańcy dużych miast królewskich stopniowo przenosili się na wschód Rzeczypospolitej, licznie osiadając w miastach, miasteczkach i wsiach szlacheckich. Tematem niniejszej pracy jest więc sytuacja Żydów w dobrach prywatnych po roku 1539, tj. od momentu rezygnacji przez Zygmunta Starego z jurysdykcji nad Żydami poza miastami królewskimi, do lat dziewięćdziesiątych XVIII wieku, ze szczególnym uwzględnieniem stanu po roku 1648.