Dokumenty Kościoła

Pius XI w encyklice o małżeństwie chrześcijańskim z uwzględnieniem obecnych stosunków, potrzeb, błędów i wykroczeń w rodzinie i społeczeństwie wykłada naukę o sakramencie małżeństwa. Wymienia i opisuje takie dary małżeństwa jak: potomstwo, wierność i nierozerwalność węzła małżeńskiego. Potępia też poglądy i działania degradujące ten związek — zamach na życie dziecka, emancypację kobiet oraz rozwody. Podaje również środki odnowienia małżeństwa — uległość woli Bożej, pobożność i praktyki religijne oraz pamięć o sakramentalnym charakterze małżeństwa.

Ostatnia encyklika Ojca Świętego Piusa XII skierowana nie tylko do Polski, ale do całego świata, przypomniała całemu Kościołowi, w słowach jak najbardziej uroczystych, postać tego bohatera Chrystusowego i postawiła go jako wzór nieugiętego trwania przy wierze św. nawet za cenę życia własnego. Za tę encyklikę winniśmy najgłębszą wdzięczność Ojcu Świętemu, bo nie zwykłym listem okolicznościowym, jak w podobnych okazjach zwykł to czynić, ale listem okólnym, skierowanym do całej hierarchii kościelnej i ogółu wiernych, rozsławił zarówno naszego rodaka, jak i naszą Ojczyznę, która tutaj w najbardziej oficjalnym dokumencie Stolicy Apostolskiej została nazwana antemurale christianitatis, a jako tytuł największej naszej chwały podkreślono to, że Polska była zawsze wierna. Zaznaczył przy tym Ojciec Święty, iż to jest naszą misją dziejową, przeznaczoną nam przez Opatrzność. Św. Andrzeja nazwał Ojciec Święty ozdobą i chlubą narodu i postawił go jako wzór niezłomnej wiary i męstwa nieustraszonego...

Jest to przekład pracy jednego z najwybitniejszych mariologów XX w., o. Gabriela Roschini OSM.

Polska jest krajem tradycyjnie maryjnym. Równocześnie trzeba ze smutkiem stwierdzić, że jest też krajem, w którym całe społeczeństwo, choć czci Matkę Boską, to jednak wie o Niej bardzo mało. Aby to zmienić, publikujemy po raz pierwszy w Polsce Katechizm Maryjny, który stanowiąc swego rodzaju małą Sumę Maryjną, ujmuje w sposób zwięzły w formie pytań i odpowiedzi całokształt prawd wiary i zawiera syntezę tego wszystkiego, co Kościół uczy o Najświętszej Pannie.

Ta książka to katechizm o panującym w Kościele kryzysie filozofii i teologii, kryzysie przekazywania i praktykowania wiary, kryzysie moralności, całego kościelnego życia (liturgii, życia kapłańskiego i zakonnego, powołań, pobożności eucharystycznej i maryjnej etc.), dyscypliny, upadku diecezji i parafii. To trzeźwa analiza nowej liturgii, ekumenizmu, wolności religijnej, kwestii winy po stronie papieży i biskupów w czasie i po Soborze Watykańskim II. Tutaj nie przedstawia się prywatnych poglądów ani śmiałych teorii. Tutaj wszelkie nowości są analizowane w świetle tradycyjnej nauki Kościoła. Wydanie zawiera dodatkowo m.in. encyklikę św. Piusa X Pascendi Dominici gregis — O zasadach modernistów.

Ten wyśmienity katechizm dla dzieci i młodzieży, posiadający imprimatur prymasa Polski, Augusta kard. Hlonda, omawia podstawowe prawdy wiary przekazane w formie pytań i odpowiedzi. Składa się z trzech części kolejno rozprawiających: o wierze na podstawie Składu Apostolskiego, o przykazaniu miłości i dziesięciu przykazaniach oraz o łasce, modlitwie i sakramentach. Ponadto zawiera pacierz, modlitwy, spis świąt kościelnych itp.

Ojciec Święty opisuje błędną doktrynę modernistów, którą nazywa "syntezą wszystkich herezji". Wśród najbardziej niebezpiecznych zasad św. Pius X wymienia: immanentyzm życiowy, religię jako owoc przyrody, ewolucję dogmatów, doświadczenie religijne, negację Tradycji, symbolizm teologiczny, permanentyzm, agnostycyzm, ewolucjonizm oraz manię reformatorską we wszystkich dziedzinach życia kościelnego. Już na wstępie papież zaznacza, iż wrogowie Chrystusa "ukrywają się w samym wnętrzu Kościoła, stąd też mogą być bardziej szkodliwi, bo są mniej dostrzegalni".

Quadragesimo anno - Czterdziestego roku. Encyklika autorstwa papieża Piusa XI, została ogłoszona 15 maja 1931 r., w czterdziestą rocznicę ogłoszenia przez papieża Leona XIII encykliki Rerum novarum. Jest rozwinięciem tamtej encykliki, w której papież potwierdza, że nie można pogodzić socjalizmu z katolicyzmem, jak również o grzechu liberalizmu, który prowadzi do wyzysku ludzi i kumulacji kapitału i owoców pracy w wąskiej grupie oligarchów. Jest podstawą dla solidaryzmu narodowego, łączącego interesy pracowników i pracodawców, działających zgodnie na rzecz całego społeczeństwa.

Osobliwością tej encykliki jest to, że jest jakby preambułą do Syllabusa, w którym Pius IX streścił modernistyczne błędy, które osobiście potępił, lub które zostały napiętnowane przez jego poprzedników. Inicjatywa ta wywołała wielkie poruszenie, gdyż czym innym jest przypomnienie prawdy w encyklice, lecz czym innym jest dokładna lista potępionych tez.

Rerum novarum, opublikowana 15 maja 1891 roku, jest jedną z najbardziej znanych papieskich encyklik. Była kamieniem węgielnym katolickiej nauki społecznej i odpowiedzią Kościoła na rosnące wpływy socjalizmu i komunizmu z jednej, a wielkiego kapitału z drugiej strony. Papież Leon XIII, zwany też papieżem robotników, wskazuje na rolę etyki w stosunkach społecznych. Wprowadza pojęcie solidaryzmu społecznego i wytycza koncepcję "trzeciej drogi" pomiędzy socjalizmem a kapitalizmem. Była punktem wyjścia encyklik Piusa XI (Quadragesimo anno), Pawła VI (Octogesimo anno) i Jana Pawła II (Centesimus annus). Pomimo upływu niemal półtora wieku od jej powstania, nie straciła na swojej aktualności.

W tej jednej z najsłynniejszych encyklik „ekonomicznych” papież Leon XIII odrzuca zasadę socjalistyczną, wedle której państwo powinno zagarnąć wszelką własność prywatną i zamienić ją w dobra publiczne, gdyż sprzeciwia się ona naturalnym prawom każdego człowieka, wykrzywia powołanie państwa i godzi w spokój i bezpieczeństwo publiczne. Postuluje, aby podstawą, na której należy oprzeć dobrobyt ludu, była nietykalność własności osobistej, a także by zaradzać złu przez pomoc i współdziałanie Kościoła