Cywilizacje, historia państw

Dzieło Rubruka jest świadectwem przełamywania już w średniowieczu, stereotypowego i zakorzenionego w tradycji literackiej wcześniejszych epok, spojrzenia na obce kultury.

Relacja z podróży do Mongolii autorstwa Wilhelma Rubruka, franciszkanina a zarazem posła papieskiego na dwór chana, jest najobszerniejszym, średniowiecznym opisem kultury Tatarów, który dotarł do naszych czasów i poprzedza relację Marko Polo. Tekst Wilhelma charakteryzuje się, w porównaniu z powstałymi w tym samym okresie dziełami Jana Carpiniego i Benedykta Polaka, większą szczegółowością, zwłaszcza we fragmentach dotyczących religii wyznawanej przez Tatarów.

Wyjątkowa publikacja, która w atrakcyjnej albumowej formule przybliża blisko 100 ostatnich lat wspólnych losów, historii i lojalnej przyjaźni Gruzinów i Polaków. Poznajemy historię gruzińskich oficerów, którzy wyemigrowali do Polski po sowieckiej agresji na ich kraj w 1921 roku, a których Marszałek Piłsudski przyjął do Armii Polskiej z zachowaniem ich dotychczasowych stopni wojskowych.
Odkrywamy dramatyczne losy wspólnej walki w kampanii wrześniowej, a później w Armii Krajowej. Śledzimy historię Gruzinów, którzy za lojalną służbę nowej ojczyźnie w Lesie Katyńskim.
W swej polski-gruzińskiej wędrówce - dowiadując się na czymś polegała idea prometejska zapoczątkowana przez Józefa Piłsudskiego, a kontynuowana w czasach współczesnych przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego - dochodzimy do roku 2008 i słynnego wiecu w Tbilisi podczas rosyjskiej agresji na Gruzję. Dodatkowym atutem albumu jest przybliżenie gruzińskiej kultury oraz prezentacja przepięknych pejzaży i unikatowej architektury gruzińskiej, w Polsce praktycznie nieznanej.

„Pod berłem Habsburgów” to najważniejsze dzieło prof. Henryka Wereszyckiego (1898 – 1990). Jest to napisana z wielką erudycją historia narodów CK Monarchii od czasów Marii Teresy aż do upadku Austro-Węgier w 1918 r. Trudne zagadnienia narodowościowe, rodzenie się świadomości narodowej, wzrost nacjonalizmów – były jedną z przyczyn upadku imperium Habsburgów. Profesor Wereszycki tłumaczy te procesy niezwykle ciekawie i rzeczowo. „Pod berłem Habsburgów” jest jedyną polską książka opisującą ten temat w sposób całościowy. Książka skierowana jest do wszystkich zainteresowanych losami poszczególnych narodów wchodzących niegdyś w skład CK Monarchii. Obecne, trzecie wydanie posiada bogaty materiał ilustracyjny, są to zarówno zdjęcia jak i rysunki z epoki. Do książki dołożony jest reprint mapy (480 x 680 mm) Cesarstwa Austro – Węgierskiego z 1882 r. na które nałożone zostały kontury współczesnych państw.

Książka Hélène Carrère d’Encausse, Romanowowie. Krwawa dynastia opisuje przeszło trzysta lat z dziejów Rosji pod panowaniem dynastii Romanowów (1613-1917).

Historia dwudziestu pięciu władców Kremla, od Michała I do Mikołaja II, charakteryzująca się zamachami stanu, wojnami, spiskami, zabójstwami – zdaniem autorki, znakomitej znawczyni dziejów wielkiego sąsiada Rzeczpospolitej – przypomina trzymającą w napięciu powieść kryminalną. Co więcej, jest to powieść o żądzy władzy, skażonej piętnem przelanej krwi. Nie chodzi o krew poddanych lecz głównie członków dynastii carów, co nadało tragiczny wymiar ich rządom, dla którego trudno znaleźć odniesienie gdziekolwiek w Europie. Skomplikowane i niejednokrotnie naginane zasady sukcesyjne wzmagały te tendencje.

Hélene Carrere d`Encausse stara się odpowiedzieć na pytania, jak przebiegało powstanie Imperium Rosyjskiego, w jaki sposób zmieniało ono swój kształt organizacyjny, społeczny, narodowy i oczywiście terytorialny. Wszystkie formy państwowości rosyjskiej, przy całej ich zmienności, obejmujące czas dziejów Rosji od Rosji carów przez dzieje ZSRS aż po Rosję współczesną, łączy jeden czynnik dotyczący organizacji państwa i społeczeństwa: organizacja imperialna - albo istniejąca, albo będąca celem czy też marzeniem rządzących.

Można zaryzykować stwierdzenie, że książka Veyne`a daje pewną całościową wizję pierwszej w dziejach „globalizacji”, będącej podstawą globalizacji w Europie współczesnej. Imperium grecko-rzymskie to połączenie przytłaczającej erudycji i lekkości w lekturze. Jest to książka do studiowania i do czytania. Do studiowania bo liczy blisko 2700 przypisów i sprawia wrażenie, że jej autor przeczytał wszystko, co napisano w starożytności i większość tego co napisano o starożytności. Wydaje się równie biegły w historii, jak i w filozofii i historii sztuki. Potrafi także w sposób fascynujący wciągnąć czytelnika w tok swoich myśli, sprawiając iż każdy z trzynastu tworzących książkę esejów czyta się jak wspaniałą opowieść o przeszłości.