Na bezdrożach tatrzańskich - Mariusz Zaruski (opr. twarda)

Nowe wydanie bestsellerowego albumu gromadzącego wspaniałe archiwalne zdjęcia Tatr i Zakopanego

Poszczególne rozdziały zawierają najstarsze ujęcia Tatr, panoramy górskie, widoki Zakopanego, wówczas stacji klimatycznej, portrety górali, w tym słynnych osobowości jak Sabały czy Klemensa Bachledy, pierwsze wysokogórskie wyprawy, początki narciarstwa, wreszcie styl zakopiański i artystyczne, niepowtarzalne zdjęcia wykonane przez Witkacego. Uzupełnieniem zdjęć są cytaty związane z Tatrami i Zakopanem.

Od cepra do wariata to zbiór felietonów zakopiańskich. Ukazują one czytelnikowi specyficzną atmosferę Zakopanego w okresie międzywojennym. Opis mieszkańców i przyjezdnych zauroczonych Tatrami i tym wyjątkowym miastem, nurtujące ich problemy, barwne przygody - to treść tej interesującej, pisanej z wielką pasją książki.

Wydana po raz pierwszy w 1923 r. książka jest świadectwem pionierskich lat polskiego narciarstwa i zimowego taternictwa. Obecna edycja zawiera także rozdziały poświęcone powstaniu i działalności Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Autor opisuje swoje liczne wyprawy w Tatry, pierwsze akcje ratownicze TOPR-u, wejścia do nieznanych grot i na niezdobyte dotąd szczyty. Przedstawia swoje poglądy na temat gór i taternictwa, zastanawia się również nad nazewnictwem tatrzańskim, któremu poświęca osobny szkic. Przybliża sylwetki osób niezwykle zasłużonych dla polskiej turystyki górskiej, m.in. Mieczysława Karłowicza i Klimka Bachledy. Udaje mu się w doskonały sposób zarysować klimat ówczesnego Zakopanego, przedstawić nie tylko piękno, lecz także grozę Tatr, pokazać walkę człowieka z górskim żywiołem, walkę, której niejednokrotnie nie udało się człowiekowi wygrać.

Najstarsze zachowane zdjęcia Tatr powstały dokładnie 20 lat po ogłoszeniu wynalazku fotografii w 1839 roku. Wykształceni w zagranicznych akademiach sztuki pionierzy górskiej fotografii byli zawodowcami wyspecjalizowanymi w portretowaniu ludzi w atelier. Pracy w terenie musieli się dopiero nauczyć. Książka FOTOGRAFOWIE TATR zawiera nigdy dotąd niepublikowane zdjęcia Awita Szuberta i innych Polaków, a także fotografów słowackich, węgierskich, czeskich, rosyjskich, austriackich i niemieckich. Osobny rozdział poświęcono w książce wydawcom pocztówek tatrzańskich, gdyż niektóre fotografie przetrwały do naszych czasów tylko na widokówkach.

Przedstawiamy trzeci tom cyklu poświęconego historii zdobywania Tatr Jana Kiełkowskiego. Wielką wartością książki jest obszerna bibliografia, cytaty oryginalnych sprawozdań i opisów historycznych przejść oraz liczne ilustracje.

"Spór o Morskie Oko był - z jednej strony - konfliktem granicznym między Węgrami a Galicją, a - z drugiej - między właścicielami sąsiednich dóbr prywatnych, położonych po obu stronach granicy. Szczególnie nabrzmiewał on pod koniec XIX i na początku następnego stulecia, ale został ostatecznie rozstrzygnięty w pierwszej dekadzie XX wieku. Jego zalążek tkwił bowiem w średniowiecznym dokumencie, na który powoływali się po wiekach węgierscy sąsiedzi (...)

Najstarszą, ale jednocześnie fundamentalną, gdyż przedstawiającą szeroki wachlarz polskich argumentów w tym sporze, jest praca Oswalda Balzera, wydana na początku XX stulecia. Balzer jednak szerzej nie zajął się w niej ważną kwestią, mianowicie - przeciwdziałaniem polskich czynników społecznych i osób prywatnych uzurpacyjnym poczynaniom węgierskim, a odegrała ona istotną rolę. Trwający bowiem dwadzieścia lat opór (1882-1902) stawiany początkowo głównie przez Towarzystwo Tatrzańskie, a następnie także przez dwór zakopiański, mobilizujący w tej sprawie coraz szersze kręg polskiej opinii publicznej, udaremniał, na ile było to w ówczesnej sytuacji możliwe, dokonywanie nieodwracalnych zmian w status quo spornego terenu".