Kresy - Magda i Mirek Osip-Pokrywka

To pierwsze kompleksowe opracowanie inwentaryzujące najcenniejsze zabytki na dawnych ziemiach I i II Rzeczypospolitej, które systematyzuje wiedzę historyczną z uwzględnieniem stanu ich zachowania. Autorzy przedstawiają zabytki i polskie pamiątki na terenie dawnych Kresów wschodnich, znajdujących się obecnie w granicach Ukrainy. Są wśród nich: budowle sakralne, pałace i dwory, domy mieszkalne i zabudowania gospodarcze, mosty, bramy, cmentarze - świadectwa polskiej kultury.

Całość - ponad 500 obiektów - zilustrowana rzutami, planami oraz fotografiami.

Mimo nieubłaganego upływu czasu i przeminięcia wielu pokoleń oraz nieodwracalnych zmian politycznych i społecznych, Kresy Wschodnie nadal stanowią ważny element świadomości narodowej Polaków. Poznając historię naszej ojczyzny, uświadamiamy sobie, że wiele ważnych dla nas wydarzeń wiąże się z wschodnimi terenami Rzeczpospolitej.

Pełne nostalgii, unikatowe dawne zdjęcia polskich Kresów ze zbiorów Muzeum Historii Fotografii w Krakowie pozwalają czytelnikowi przenieść się w świat, którego już nie ma - Lwów i Wilno, Troki, zamki i dwory, ważne wydarzenia i historyczne postaci tworzą niezwykłą mozaikę nastrojów i księgę pamięci. W ten zapomniany czas wprowadza nas wstęp pisarza, reżysera Janusza Majewskiego, a o dawnych fotografiach opowiada tekst pracowników Muzeum Historii Fotografii - Magdaleny Skrejko oraz Andrzeja Rybickiego.

Nieistniejące od tak wielu lat, wciąż są obecne w rozmowach i sporach. Rodzą tęsknotę i sprawiają, że chce się je odwiedzić, choć nie ma ich na żadnej współczesnej mapie. Mają magiczną moc jednoczenia: sprawiają, że nieznani sobie ludzie stają się nagle bliscy, gdy odnajdą wspólne - kresowe - korzenie. Mają też potęgę budzenia demonów przeszłości. Żyją.

Żółkiew bliźniacza w założeniu do Zamościa stała się jednym z ważniejszych miejsc na mapie Rzeczypospolitej i zaczynem dla rodów, które tak trwale i znakomicie zapisały się w dziejach Najjaśniejszej. I choć wszędzie mamy do czynienia z martyrologią narodową, to tu jedynie jej ślady zauważamy w ubiegłym stuleciu. Choć inny wymiar nie zmniejsza grozy tych wydarzeń. Liczę zatem na życzliwą lekturę kolejnego tomiku z serii „Moje Kresy“.

Książka jest wędrówką po wschodnich ziemiach II Rzeczypospolitej. Podróż zaczyna się na Wileńszczyźnie i wiedzie przez Polesie, Wołyń, Ziemię Lwowską, Huculszczyznę by zakończyć się na Podolu w Okopach Świętej Trójcy. Album jest podróżą w czasie, jest podróżą po Kresach w mistrzowski sposób sfotografowanych w latach 1920 - 1939. Zdjęcia mają unikatowy charakter, w większości nie były nigdy publikowane. Są one wyrazem najwyższych osiągnięć fotografii krajobrazowej. Henryk Poddębski posiadał niezwykły talent wydobywania uroku i charakteru miejsc, które fotografował. Szczególnym kunsztem odznaczają się panoramy miast. Piękne widoki Wilna czy Lwowa, ale i małych miasteczek, takich jak Krzemieniec, Brzeżany albo Poczajów, pozostają na trwałe w pamięci.

Nowa książka Sławomira Kopra to trzeci nietypowy przewodnik historyczny tego autora po polskich Kresach. Po raz kolejny wędrujemy śladami polskości Ziem Utraconych, tym razem po miejscach pominiętych w jego wcześniejszych pozycjach: "Ukrainie" oraz "Wielkim Księstwie Litewskim i Inflantach". Autor jak zwykle pisze w sposób niekonwencjonalny, wykład historyczny miesza się reportażem, a osobiste dygresje z anegdotami czy opiniami na temat miejscowej kuchni i trunków. Książka uzupełniona jest relacją z półwyspu krymskiego na kilka miesięcy przed wcieleniem go do Rosji, gdzie autor spędził "ostatnie lato na ukraińskim Krymie"...

Monografia Kate Brown to opowieść o kresach, ludziach różnych kultur i języków, ich krętych losach, a jednocześnie opowieść o nagłych zwrotach historii, które nieodwracalnie zmieniły oblicze opisywanego pogranicza. Przez stronice książki przetacza się korowód barwnych postaci: chłopów pielgrzymujących do cudownych źródeł, rozśpiewanych chasydów i medytujących protestantów, snują się krajobrazy, wioski i miasta. Tu, na kresach, dzieją się cuda, a moce magiczne są wszechobecne. Całe życie na wskroś przesiąknięte jest świętością i metafizyką.

Piękna pod każdym względem powieść przedstawia losy Polaków pod zaborem rosyjskim na Wileńszczyźnie od upadku Powstania Styczniowego aż do życia w wolnej Polsce po odzyskaniu niepodległości.

Ta książka posiada dwa ogromne walory w jednym: jest to powieść na wskroś arcypolska i zarazem na wskroś arcykatolicka, a przy tym niezwykle prawdziwa i pięknie napisana. 

Jan Spytek Tarnowski - wędrując współcześnie, w XXI wieku, szlakiem dawnych warownych rezydencji i strażnic kresowych rozrzuconych po bezdrożach malowniczego i emocjonalnie nam bliskiego Podola, po Wołyniu, a także po pograniczu Wołynia i Podola, gdzie rozłożył się piękny i jakże sławny swym Liceum Krzemieniec, a dalej rozmodlony Poczajów, dawniej unicki, dziś prawosławny, a nieopodal tragiczny swą najnowszą historią warowny Podkamień, niegdyś będący taką podolską Częstochową - zanurza się w przeszłość i w mit Kresów. Barwnym i niezwykle sugestywnym literackim językiem opowiada o polskich śladach na ziemiach, które są częścią obecnej Ukrainy, o splątanych losach Ukraińców i Polaków, o wspólnej, niełatwej momentami przeszłości i historii.

Historia niniejszego albumu zaczęła się podczas wyjazdu autorów do Rzymu na pogrzeb papieża Jana Pawła II. To przejmujące wydarzenie kiełkowało przez kilka lat, by zaowocować chęcią odkrywania szlaków, które przemierzał Karol Wojtyła. W efekcie podróżowania Jego śladami powstał niniejszy album – powstał z myślą o tych, którzy chcieliby spojrzeć na Polskę przez pryzmat ścieżek, jakimi podążał Święty, będąc jeszcze chłopcem, a później klerykiem, księdzem, biskupem i w końcu kardynałem. Tak jak wybór Karola Wojtyły na papieża oznaczał koniec Jego wędrówek na łonie natury, tak śmierć papieża oznaczała koniec ziemskiego życia. Tylko tyle. Bo przecież On żyje w sercach milionów ludzi. I wędruje. Już nie samotnie czy w gronie bliskich przyjaciół. Wędruje z każdym, kto wyrusza na szlak, by szukać skupienia i zachwycać się pięknem tego świata.

Album, pełen wspaniałych zdjęć i dokładnych opisów omawianych miejsc "podróż sentymentalna" po dawnej polskiej Litwie, Białorusi i Ukrainie. 'Kresy są pojęciem specyficznie polskim, przynależnym jedynie polskiej kulturze i językowi" - przypomina autor, wiodąc nas przez nierzadko symboliczne miejsca, znane z historii, literatury i wspomnień naszych dziadków: od Kowna, Wilna i Kiejdan, przez Grodno i Lwów, aż po Drohobycz i Kamieniec Podolski.

Album Kresy - piękno utracone to kolejna publikacja Wydawnictwa Kluszczyński poświęcona tematowi wschodnich kresów Rzeczpospolitej. Na stukilkudziesięciu wielkoformatowych fotografiach utrwalone zostały dzieła architektury, widoki miast, ruiny kresowych twierdz, wyjątkowekrajobrazy tak istotne dla polskiej spuścizny kulturowej, a wciąż tak mało znane. Okruchy piękna utraconego.