Dzieje Ukrainy - Leszek Podhorodecki

Książka ukazuje historię Ukrainy od czasów prehistorycznych do współczesności. Wydanie zostało uzupełnione o wydarzenia z ostatnich lat. Autor omówił okres prezydentury Leonida Kuczmy, rozczarowanie, jakie przyniosły jego rządy, wydarzenia „pomarańczowej rewolucji”, konflikt w obozie rządzącym, objęcie funkcji premiera przez Wiktora Janukowycza i narastający nowy kryzys.

Dzisiejszy obwód zakarpacki przez kilkaset lat wchodził w skład Królestwa Węgier. Do sowieckiej Ukrainy włączył go Józef Stalin w 1944 roku. Zamieszkuje go 35 narodowości, mających charakter autochtoniczny. 

Książka w formie reportażowo-publicystycznej pokazuje całe bogactwo regionu, jego bardzo złożoną historię i kulturę. Pokazuje bezwzględny proces sowietyzacji Zakarpacia i prześladowania mniejszości narodowych; opisuje też losy zamieszkujących te tereny nacji w wolnej Ukrainie i ich zmagania z ukrainizacją. 

Głównym przesłaniem książki jest teza, że aspirująca do Unii Europejskiej Ukraina znajdzie w niej godne miejsce, jeżeli nauczy się przestrzegać praw mniejszości narodowych i zacznie traktować je jako część swojego bogactwa, a nie zagrożenie. 

Trzeci z czterech tomów serii "Trudne sąsiedztwa. Ukraina i Polska a Rosja i Niemcy. Druga wojna światowa". Czterotomowa seria ma na celu uwypuklenie znaczenia stosunków polsko-ukraińskich na kanwie wspólnej historii oraz wpływów na nią sąsiadujących z Polską i Ukrainą imperialistycznych państw: Rosji i Niemiec.

Książka ta jest opowieścią o trudnych relacjach między Polską i Litwą a państwem moskiewskim i Kozakami do czasów rozbiorów Rzeczypospolitej.

Novum tej pozycji polega na tym, że autor próbuje spojrzeć na wzajemne stosunki, wojny, podstępy, religijne spory, akty niebywałego okrucieństwa, masakry, makiaweliczną grę władców, szpiegów i chrześcijańskie odruchy nie tylko z polskiego punktu widzenia. Uwzględnia także poglądy sąsiadów na polskie poczynania zawarte w rosyjskiej i ukraińskiej literaturze przedmiotu. Usiłuje też przybliżyć inną mentalność, fobie, sylwetki władców i religię sąsiadów, która bywała kamieniem wzajemnego nierozumienia, nienawiści i pogardy.

Dzieje Kielc, odkrywane karta po karcie, to pasjonująca wędrówka po znanych i nieznanych miejscach, wśród znanych i nieznanych postaci, to odkrywanie faktów, które często mogą zaskoczyć. Kilka wieków historii opisanych w kilkudziesięciu barwnych esejach przez specjalistów danej dziedziny daje pełny i aktualny obraz historii Kielc. Z nami rozwiążesz intrygujące zagadki i znajdziesz odpowiedź na nurtujące Cię pytani z historii swojego miasta. Rzetelność publikacji potwierdza Muzeum Historii Kielc.

Pogranicze jest nietuzinkowym połączeniem książki historycznej i reportażu. Opowieść Anny Reid jest zarazem podróżą po współczesnej Ukrainie i wędrówką przez jej dzieje, inspirowaną odwiedzanymi miejscami. Od Rusi Kijowskiej, przez rządy mongolskie, litewskie, polskie i rosyjskie, niemieckie i sowieckie, po dzień dzisiejszy, krytycznie - nie ulegając idealizującej ukraińskiej autokreacji ani tradycyjnej i współczesnej propagandzie rosyjskiej - Anna Reid scala chaotyczną ukraińską przeszłość w barwny, zapadający w pamięć, tragiczny i pouczający obraz nierozerwalnie związany z naszą narodową historią.

Od polskich kościołów Lwowa po rosyjskojęzyczny przemysłowy Donbas, autorka ukazuje Ukrainę dawną i obecną wraz z jej mieszkańcami: babuszką pamiętającą czasy Wielkiego Głodu, donieckim górnikiem, krymskim Rosjaninem, Polakiem z Kamieńca Podolskiego, Żydem z Iwano-Frankiwska, dysydentem z czasów sowieckich czy współczesnymi mieszkańcami Kijowa.

Ukraina i Kozaczyzna kojarzą się dziś z wydarzeniami zaprezentowanymi w Trylogii Henryka Sienkiewicza. Barwność i plastyczność opisywanych przez niego obrazów miała niespotykaną do tej pory siłę. Tymczasem rzeczywistość była zgoła inna ...

Książka nie jest ani systematycznym wykładem, ani chronologicznym opisem wydarzeń. Zamiarem autora było przedstawienie kozackiej codzienności, a także wprowadzenie czytelnika w świat tamtejszych zwyczajów, wierzeń, funkcjonowania instytucji, niezrealizowanych ideałów oraz stosunków panujących wewnątrz ukraińsko-kozackiej społeczności.

Synteza dziejów Ukrainy, pokazująca wspólną polsko-ukraińską przeszłość z perspektywy ukraińskiej

- ciekawie omawia bizantyńskie, słowiańskie, tatarskie i wikińskie korzenie narodu ukraińskiego,

- przedstawia aspekty polityczne, społeczne i kulturowe historii Ukrainy, od legendarnych początków Rusi we wczesnym średniowieczu do zlikwidowania Siczy Zaporoskiej w 1775,

- pokazuje trudną sytuację ukraińskiego kozactwa, egzystującego między Rzeczpospolitą, Rosją a chanatem krymskim,

- zawiera przejmujący opis dramatycznego przebiegu i skutków rewolucji kozackiej Bohdana Chmielnickiego,

- prezentuje proces kształtowania się odrębnego języka ukraińskiego,

- ukazuje przeobrażenia świadomości narodowej mieszkańców Ukrainy oraz znaczenie Cerkwi prawosławnej na ziemiach ruskich.

Polskę z Ukrainą łączą ponad tysiącletnia historia, wojny i wielkie miłości, radości i dramaty, braterstwa broni i przelana krew. A tymczasem? Jesteśmy sąsiadami, żyjemy tak blisko siebie, a prawie nic o sobie nie wiemy. Każdy kraj obiera swój kierunek, Polska na Zachód, Ukraina na rozdrożu. Czy drogi te mają szansę się spotkać? 

Nacjonalizm ukraiński stworzył osobliwą religię, pseudochrześcijaństwo, przewrotną mistyfikację chrześcijaństwo, swoistą szatańską jego wersję, w której naród jest ważniejszy od Boga. I dał temu narodowi prawo zdobywać sobie miejsce pod słońcem wszelkimi środkami, za każdą cenę, nawet w razie potrzeby eliminując inne nacje. Przedstawione w tej książce słowa błogosławionego ukraińskiego biskupa ze Stanisławowa, męczennika z czasów stalinowskiego terroru, są przestrogą dla nas wszystkich. Trzeba być czujnym i reagować na panoszące się zło, by nie wróciły czasy zbrodni, trzeba niestrudzenie głosić prawdę, tak, jak czynił to błogosławiony biskup Grzegorz Chomyszyn, czynić dobro, jak on czynił i okazywać miłosierdzie, jak okazywali je Sprawiedliwi Ukraińcy.