Dywizjon 303. Walka i codzienność. Wydanie 2 - Richard King

O Dywizjonie 303 powstało wiele książek. Bohaterstwo polskich pilotów w bitwie o Anglię jest powszechnie znane. Jednak ta pozycja jest wyjątkowa. Autor, zafascynowany niezwykłymi charakterami pilotów, którzy jeszcze przed wojną wykazywali się brawurą graniczącą z szaleństwem (słynne przelatywanie myśliwcem pod warszawskimi mostami), skupia się właśnie na ich niewiarygodnie kolorowych życiorysach. Niewyczerpana fantazja, witalność, życie na krawędzi, potrzeba adrenaliny, która niektórych po wojnie sprowadziła na manowce. 

Jeden Bóg na niebie wie, jak powstałej w końcu 1918 r. Eskadrze Kościuszkowskiej udało się przez lata II RP przetrwać ze swoją tradycją. Inne lotnicze jednostki traciły je nadzwyczaj szybko. Jednak dzięki podkreślającej braterstwo broni odznace i sławie walczących o Polskę amerykańskich lotników, tradycja ta doczekała momentu, gdy ponownie zagościła w sercach i zapisała się na kartach historii. Dzięki młodzieńczej fantazji i uporowi Mirosława Fericia, naprzykrzającego się umęczonym walką kolegom, jednostka stworzyła unikatowy dokument, z którego w dużej mierze korzystał pierwszy i najbardziej znany piewca wielkości 303 Dywizjonu Myśliwskiego, Arkady Fiedler. Z tego przechowywanego w Londynie źródła przez dziesięciolecia, aż po dziś, nie wyłączając autorów tej pozycji, czerpano i nadal czerpie się natchnienie do pisania książek, artykułów, tworzenia filmów i animacji, by odkrywać losy lotników Dywizjonu 303.

Tadeusz Kotz był trzynastym dowódcą najsłynniejszego polskiego dywizjonu – 303. Jego zadania koncentrowały się wokół lotów bojowych poza Kanał La Manche, a należało do nich m.in. osłona wypraw bombowych oraz bombardowanie i ostrzeliwanie celów naziemnych. Dywizjon pod jego dowództwem podejmował się najbardziej ryzykanckich misji, niebezpiecznych lotów na niskiej wysokości, pod ciągłym ostrzałem nieprzyjaciela; między innymi wziął udział w inwazji na Francję – osłaniał z powietrza desant morski na plażach Normandii. Kotz, od najmłodszych lat związany z lotnictwem, nie bał się żadnych wyzwań i nie stronił od trudnych zadań – wykonał niemal 200 lotów nad teren nieprzyjaciela. Nie brakowało też mroczniejszych chwil – w czasie jednego z lotów jego samolot został zestrzelony i stanął w ogniu. Generałowi udało się jednak wydostać z płonącej maszyny i przedostać się przez Francję i Hiszpanię do Anglii. Nie podzielał jednak entuzjazmu Brytyjczyków po zakończeniu wojny, pytając gorzko: waszą wolność już macie, coście zrobili z naszą?

Dowódca Dywizjonu 303, przemytnik, najemnik, rebeliant.

Wspomnienia polskiego awanturnika wszech czasów!

Wśród książek historycznych od dawna brakowało solidnej publikacji dotyczącej sowieckich pilotek. Nocne wiedźmy na wojnie z lotnikami Hitlera fantastycznie wypełniają tę lukę. Giles Whittell, The Times Dziesiątki wywiadów z weterankami i ogromna dociekliwość autorki sprawiły, że mamy przed sobą fascynującą opowieść o kobietach brawurowo walczących podczas II wojny światowej. Dominic Sandbrook, Sunday Times Winogradowa kapitalnie opowiada historię sowieckich pilotek wojskowych. Dzięki wielkiej pracy i wielu nieznanym materiałom źródłowym przedstawiła obraz bez wątpienia najodważniejszych kobiet w ZSRR.

Arkady Fiedler był porucznikiem rezerwy. We wrześniu 1940 roku został korespondentem wojennym przy polskich oddziałach lotniczych w Wielkiej Brytanii. W czasie wojny, w Londynie, ukazała się najsławniejsza z jego książek – „Dywizjion 303”, a także „Radosny ptak drongo”, czyli relacja z wyprawy na Madagaskar. Po wojnie, w roku 1946 Fiedler wrócił do polski i kupił dom w Puszczykowie pod Poznaniem, gdzie zamieszkał ze swoją sprowadzoną z Londynu rodziną – żoną Marią z domu Maccariello (narodowości włoskiej) oraz synami: Markiem i Arkadym Radosławem. Obecnie w tym domu mieści się muzeum-pracownia pisarza.

1939 rok – zdewastowany sprzęt, anachroniczne dowodzenie, brak paliwa i... tysiące pasjonatów, elita elit, lotnicy, których już wkrótce miał podziwiać cały świat. Adam Zamoyski opowiada o losach polskich lotników, o ludziach, których historia najpierw uczyniła bohaterami, a potem skazała na zapomnienie. Skąd pochodzili? Jakimi szlakami docierali do RAF-u? Jakie przygody spotykały ich po drodze? Dlaczego ich udział w bitwie o Anglię jest nie do przecenienia? Orły nad Europą pozwalają poczuć wyjątkowy smak podniebnych ewolucji, ale opowieści o naziemnym, codziennym (i conocnym!) życiu polskich pilotów są nie mniej intrygujące.