Córka Generała. Opowieść o lotniczce zamordowanej w Katyniu - Lubieniecka-Baraniak Krystyna

Prezentowana książka po raz pierwszy przedstawia historię życia i walki Witolda Urbanowicza - jednego z najbardziej zasłużonych polskich pilotów myśliwskich walczących w II wojnie światowej o niepodległą Polskę. 

Autor przedstawia niemal zupełnie nieznaną działalność kobiet w konspiracji przed I wojną światową i w czasie wojny w POW, ich uczestnictwo w obronie Lwowa w listopadzie 1918 r. oraz w wojnie polsko-bolszewickiej 1919−1920. Przypomina kobiety, które w roku 1905, a później latach 1914–1920, brały udział w walce o niepodległość m.in. w konspiracyjnych organizacjach strzeleckich, w Polskiej Organizacji Wojskowej, w szeregach Ochotniczej Legii Kobiet, w wojnie polsko -sowieckiej w 1920 r. Walczyły też  i traciły życie w obronie Lwowa, Wilna, Płocka, Przemyśla. To książka  o kobietach, które kapelusze zamieniły na „maciejówki”, a suknie na żołnierskie mundury. Można je było spotkać wszędzie: dostarczały broń, były szpiegami i wywiadowczyniami. Były w szeregach  kawalerii, artylerii, służbie sanitarnej, intendenturze, wykonywały trudne bojowe zadania.

Autorowi udało się poznać i przedstawić w książce losy wybranych Legionistek, dotrzeć do rodzinnych dokumentów, wspomnień, fotografii  i archiwów. To czego dokonał jest bardzo ważne, bo badania ich dziejów utrudnia brak dokumentów i … to co działo się potem – druga wojna światowa, konspiracja, Powstanie Warszawskie, a po 1945 roku PRL-owski  nakaz milczenia o tamtych czasach. Dlatego warto te historie przypominać, by czerpać z takich lektur wzorce.

Podjęta przez Bronisława Wardawego praca przywraca pamięć o kolejarzach Polskich Kolei Państwowych, którzy padli ofiarą morderstw i represji za to, że byli dobrymi Polakami, prześladowanymi przez hitlerowców, Sowietów i polskich komunistów. Praca ta powinna powstać już dawno. Jej autor [...] na przykładzie pracowników PKP daje obraz patriotyzmu ówczesnego społeczeństwa.
Prof. Jerzy Julian Węgierski

Autor niniejszej książki był jedynym ocalałym polskim oficerem, który w czasie dokonywania masowych egzekucji przez NKWD w 1940 r. znalazł się w pobliżu lasu katyńskiego, a także pierwszą osobą, która właściwie wskazała okolicę, gdzie urywał się ślad po polskich wojskowych. Opisuje on ciąg zdarzeń, które sprawiły, że trafił do obozu w Kozielsku, więzienia w Smoleńsku i Moskwie, a następnie do sowieckich łagrów. Z perspektywy trzydziestolecia podsumowuje stan wiedzy na temat Katynia, a także zastanawia się nad przyczynami podjęcia przez władze sowieckie tej dramatycznej decyzji.

Kobieta i żołnierski trud. Wydawać by się mogło, że te pojęcia zupełnie do siebie nie pasują. A jednak. Ta książka to opowieść o XIX-wiecznej G.I. Jane. Wszyscy z pewnością pamiętają film o niezłomnej kobiecie-żołnierzu, która zaciąga się do amerykańskiej armii. Losy bohaterki książki, którą trzymają Państwo w rękach, to nie fikcja literacka, wymyślony scenariusz filmowy, ale fakty, które idealnie nadawałyby się do ekranizacji. Joanna Żubrowa (1782–1852) jest w historii Polski nie tylko pierwszą kobietą odznaczoną Orderem Virtuti Militari, ale także sierżantem, w dodatku dymisjonowanym w randze podporucznika. Do wstąpienia do armii Księstwa Warszawskiego zmotywowało ją pragnienie, aby być zawsze blisko męża Macieja Żubra, który w 1808 r. zaciągnął się w randze kaprala do 2. pułku piechoty. Joanna zdawała sobie sprawę, że ze względu na płeć nie zostanie przyjęta do wojska. Mimo to, nie poddała się i ostatecznie dopięła swego.

Joanna Żubrowa jako żołnierz wykazywała odwagę niejednokrotnie graniczącą z brawurą, a niebywała ambicja, optymizm i wytrwałość pozwoliły jej na zrobienie kariery w wojsku, co na początku XIX w. było nie lada wyczynem. Joanna przetarła szlak, którym poszły kolejne Polki.

W kolejnej pozycji z serii Biblioteka Katyńska przypominamy o tych spośród ofiar Zbrodni Katyńskiej, którzy służyli w Korpusie Ochrony Pogranicza (kresy wschodnie przedwojennej Polski) i w Straży Granicznej (pozostałe granice). Książka kreśli plastyczny obraz pogranicza, strukturę stacjonujących tam oddziałów, szczegółową ich dyslokację, historię obu formacji, ale także jednostkowe losy obrońców. Jej niezaprzeczalnym walorem są obszerne biogramy, zdjęcia, listy i wspomnienia dotyczące wybranych bohaterów. Publikacja powstała dzięki pasji i zaangażowaniu autorów osób na co dzień związanych ze Strażą Graniczną. Dotarli oni do wielu nieznanych wcześniej archiwaliów i zbiorów rodzinnych. Bogata dokumentacja, zestawiona z imienną listą pomordowanych, pozwala zdać sobie sprawę z faktu jaką stratą dla naszego życia społecznego była Zbrodnia Katyńska.