Barwa wojska Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku - Jan Czop

Tom otwiera studium autorstwa uznanego historyka Marka Plewczyńskiego, który od lat z powodzeniem zajmuje się m.in. historią wojskową epoki nowożytnej. Przygotowany przez niego tekst dotyczy natomiast szabel używanych w jeździe zaciężnej służącej królom Polski i Rzeczypospolitej na początku XVI w. Jego wartość polega przede wszystkim na tym, że autor zajął się dziejami i typami szabel wykorzystywanych w Polsce dość powszechnie już w pierwszych latach XVI w. 

Husaria Rzeczpospolitej to album wyjątkowy. Po raz pierwszy zebrano tak bogaty materiał ilustracyjny z XVI, XVII i XVIII wieku pokazujący husarzy i ich ekwipunek. Dzięki temu można zobaczyć, jak naprawdę wyglądali zanim dziewiętnastowieczni artyści zafałszowali ich wizerunek. Pozycję wzbogacono o liczne opisy tego rycerstwa, nigdy dotąd nie zebrane w jednej publikacji, a powstałe w epoce istnienia husarii. Dzięki temu poznajemy nie tylko wygląd husarzy, ale także ich obyczaje, taktykę, organizację. Ponadto dowiadujemy się, jak ich postrzegano. W Europie od końca XVI do końca XVII wieku widziano w husarii najlepszą i najpiękniejszą kawalerię świata.

Publikacja omawia powstanie, rozwój i szlak bojowy Legionów Polskich formowanych po III rozbiorze Polski na terenie Włoch, gdzie u boku armii francuskiej gen. Bonapartego miały z bronią w ręku wyrębywać sobie drogę do zniewolonego kraju, walcząc z Austriakami i Rosjanami. Na czele Legionów stanął gen. Jan Henryk Dąbrowski, a pieśni bojowa tych formacji, znana jest jako "Mazurek Dąbrowskiego", stała się po latach hymnem odrodzonej Rzeczypospolitej. Niestety, traktaty zawarte przez Francję z państwami rozbiorowymi oddalały powrót tych żołnierzy do kraju i stał się on możliwy dopiero po powstaniu Księstwa Warszawskiego.

Wiek XVIII jest znaczący dla rozwoju polskiego munduru. Od kontusza, żupana i czapki z opuszką futrzaną oraz rajtroka, pludrów i kapelusza do do kurtki ułańskiej z rabatami, rajtuz z lampasami i rogatej czapki. Mundur ten, rozsławiony przez szwoleżerów i ułanów w wojnach napoleońskich, znalazł stałe miejsce w europejskich armiach - austriackiej, niemieckiej, rosyjskiej, francuskiej, brytyjskiej, a nawet tureckiej. Dołączony do albumu aneks zawiera kopie lub odpisy regulaminów, ordynansów i przepisów mundurowych tego okresu. Należy zaznaczyć, że jest to pierwszy zbiór tego rodzaju w polskiej literaturze przedmiotu.

Album ,,Barwa Wojska Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku oraz Legionów Polskich 1797-1807" (570 sylwetek żołnierzy) jest pierwszą częścią cyklu albumów przedstawiających żołnierza polskiego w okresie stu trzydziestu lat, od początków kształtowania się jego munduru w XVIII wieku po wojnę polsko-rosyjską w 1831 roku, która zamknęła pewien okres wojskowości polskiej.

Jerzy Topolski wybitny polski historyk, autor kilkudziesięciu cenionych książek, ukazuje nie tylko Rzeczpospolitą na tle meandrów europejskiej polityki, ale także wprowadza w świat gospodarki, przemian w kulturze i obyczajach, nie stroniąc od ciekawostek i nieznanych faktów. Rzeczpospolita Obojga Narodów jest panoramą historii Polski w trzech wiekach jej wielkości, upadku i próbach naprawy.

Album Barwa armii Księstwa Warszawskiego oraz formacji polskich w służbie cesarza 1807-1814 autorstwa Jana Czopa, członka Stowarzyszenia Miłośników Dawnej Broni i Barwy, jest kontynuacją dwu wcześniej wydanych publikacji tego autora: Barwa wojska Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku oraz Legionów Polskich 1797-1807 i Barwa armii Królestwa Polskiego 1815?1830 i 1831 (stare formacje).